Εφραίμ Γεωργίου
Το γεγονός πως το πρωτάθλημά μας είναι «γερασμένο», είναι κάτι γνωστό. Κατά καιρούς είχαμε αρνητικές πρωτιές, όμως σύμφωνα με τα τελευταία στατιστικά του CIES Παρατηρητήριο Ποδοσφαίρου η Κύπρος δεν έχει μόνο το πιο γερασμένο πρωτάθλημα όλης της Ευρώπης στη φετινή περίοδο αλλά γενικότερα τα τελευταία εννέα χρόνια! Σίγουρα το γεγονός αυτό αναδεικνύει ένα μεγάλο πρόβλημα και αυτό αφορά την έλλειψη νεαρών ποδοσφαιριστών από τις ακαδημίες των ομάδων μας και όχι μόνο, ενώ ταυτόχρονα φαίνεται πως η Κύπρος αποτελεί έναν από τους τελευταίους προορισμούς για τους ξένους ποδοσφαιριστές που είναι σε καλή ηλικία.
Το CIES συμπεριέλαβε στην έρευνα τα 31 ευρωπαϊκά πρωταθλήματα και μόνο την κορυφαία κατηγορία κάθε χώρας. Η έρευνα αυτή αφορούσε τα τελευταία 9 χρόνια από το 2008 μέχρι και το 2017. Για να συμπεριληφθεί ένας ποδοσφαιριστής στην έρευνα, υπήρχε η προϋπόθεση να ήταν εγγεγραμμένος στη λίστα με τους ποδοσφαιριστές μιας ομάδας από την 1η Οκτωβρίου. Ταυτόχρονα θα έπρεπε να έχει ήδη αγωνιστεί σε εγχώρια παιχνίδια πρωταθλήματος κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς ή, εάν δεν συνέβαινε αυτό, να έχει λάβει μέρος σε αγώνες πρωταθλήματος ενηλίκων κατά τη διάρκεια καθεμιάς από τις δύο προηγούμενες εποχές. Ο δεύτερος και ο τρίτος τερματοφύλακας εξετάστηκαν σε όλες τις περιπτώσεις.
Σύμφωνα λοιπόν με την έρευνα αυτή το πρωτάθλημά μας είναι το πιο γερασμένο τα τελευταία εννέα χρόνια. Ο μέσος όρος ηλικίας είναι στα 27,48 χρόνια, ενώ στη δεύτερη θέση ακολουθεί η Ιταλία με 27,13. Από την άλλη τα πιο νεανικά πρωταθλήματα είναι αυτά της Κροατίας, με 24,23, και της Σλοβενίας, με μέσο όρο ηλικίας τα 24,37. Τα τρία και πλέον χρόνια διαφοράς στους μέσους όρους του πρωταθλήματος μας, σε σχέση με αυτά της Κροατίας και της Σλοβενίας, δείχνουν και την τεράστια διαφορά στην αντίληψη περί ποδοσφαίρου. Αξίζει παράλληλα να σημειωθεί πως ο γενικός μέσος όρος όλων των πρωταθλημάτων (και των 31 πρωταθλημάτων) στα τελευταία 9 χρόνια ήταν στα 25,9 χρόνια.
Μάλιστα, πέραν από το πρωτάθλημα, το οποίο είναι το πιο γερασμένο, συγκεκριμένες ομάδες ξεχωρίζουν για το ψηλό ηλικιακό μέσο όρο. Στη 2η θέση των εννέα αυτών ετών, βρίσκεται η περσινή ομάδα της ΑΕΚ με μέσο όρο 30,44, στην 4η ο ΑΠΟΕΛ του 2012 με 30,38 και στην 5η η φετινή ΑΕΚ με 30,29. Το αξιοσημείωτο όμως, είναι πως στην περίπτωση του ΑΠΟΕΛ του 2012, η ομάδα κατέκτησε το πρωτάθλημα, και πρόκειται για πιο «γερασμένη» ομάδα που κατέκτησε πρωτάθλημα σε όλη την Ευρώπη τα τελευταία εννέα χρόνια. Ταυτόχρονα δεν υπάρχει άλλη ομάδα σε όλη την Ευρώπη που να κατέκτησε πρωτάθλημα από το 2008 μέχρι το 2017 και να έχει μέσο όρο ηλικίας άνω των 30 ετών.
Μοναδική εξαίρεση στον κανόνα αφορούσε την ομάδα της Αλκής Λάρνακας του 2013 με μέσο όρο 21,18. Βέβαια τα οικονομικά προβλήματα της ομάδας ήταν αυτά που δεν της επέτρεψαν να δημιουργήσει ένα ρόστερ όπως θα το ήθελε. Το αποτέλεσμα ήταν η διαβάθμιση της Αλκής, ενώ αργότερα το ποδοσφαιρικό τμήμα της Αλκής διαλύθηκε. Φυσικά, παρά το γεγονός πως η Αλκή δεν υπάρχει ως σύλλογος με τη μορφή που είχε, οι παράγοντες και οι φίλοι της ομάδας συνέχισαν την προσπάθειά τους στην Ομόνοια Ορόκλινης, η οποία μετονομάστηκε σε Αλκή Ορόκλινη το 2014 (νομικά η Αλκή Λάρνακας με την Αλκή Ορόκλινη δεν έχουν καμία σχέση, παρά το γεγονός πως στα μάτια όλων των φιλάθλων η Αλκή Ορόκλινη είναι η συνέχεια της Αλκής Λάρνακας).
Σε μια άλλη παράμετρο της έρευνας παρουσιάζεται και ο μέσος όρος των πρωταθλητών σε κάθε χώρα. Όπως είναι αναμενόμενο το πρωτάθλημα μας έχει και πάλι τον ψηλότερο ηλικιακό μέσο όρο με 28,81. Στον αντίποδα συναντούμε την Ολλανδία με 24,19. Εκεί φαίνεται και η μεγάλη διαφορά στο πώς αντιμετωπίζει η κάθε χώρα το ποδόσφαιρο. Στην Ολλανδία οι ομάδες δίνουν τεράστια σημασία στα φυτώρια τους και στην εξέλιξη παιδιών από τις ακαδημίες σε βασικά στελέχη της πρώτης ομάδας. Αντίθετα στην Κύπρο κάτι τέτοιο δεν ισχύει, καθώς οι νεαροί δεν παίρνουν τις ευκαιρίες που δικαιούνται, ενώ παράλληλα υπάρχει πρόβλημα με τις εγκαταστάσεις αλλά και την όλη λειτουργία των ακαδημιών.
Το κυριότερο πρόβλημα το οποίο εμφανίζεται στις ακαδημίες των κυπριακών ομάδων είναι η έλλειψη ενός πλάνου στα πρότυπα άλλων ευρωπαϊκών ομάδων με τεράστια φυτώρια. Ο Άγιαξ, η Πόρτο, η Μπαρτσελόνα, η Μπάγερν και τόσες άλλες μένουν πιστές στο πλάνο τους και βλέπουν αποτελέσματα, με τις ακαδημίες να τροφοδοτούν την πρώτη ομάδα, ενώ ταυτόχρονα να αποτελούν και μια σημαντική πηγή εσόδων, μιας και αυτές οι ομάδες συνεχώς πουλούν ποδοσφαιριστές. Το μεγάλο αρνητικό είναι ότι όλες οι ομάδες στην Κύπρο θέλουν άμεσα αποτελέσματα. Κανείς δεν μπορεί να περιμένει 2-3 χρόνια, ενώ ταυτόχρονα λίγες ομάδες έχουν επενδύσει πραγματικά ένα σημαντικό κονδύλι στις ακαδημίες τους.
Για να λειτουργήσει μια ακαδημία σωστά χρειάζονται τέσσερις συγκεκριμένοι παράγοντες. Αυτοί είναι οι εγκαταστάσεις, ο αθλητικός εξοπλισμός, η χρηματοδότηση και η διοίκηση – προσωπικό. Τα γήπεδα και το περιβάλλον των εγκαταστάσεων πρέπει να εμπνέουν τα παιδιά και να τους δίνει τη δυνατότητα να νιώθουν πως «δουλεύουν» – προπονούνται σ’ ένα σωστό και επαγγελματικό περιβάλλον. Πολλές φορές στην Κύπρο απουσιάζουν από τις εγκαταστάσεις ακόμη και τα βασικά, όπως γήπεδα με γρασίδι, σωστά δομημένα αποδυτήρια ακόμη, σύστημα θέρμανσης για τους κλειστούς χώρος και ασφάλεια. Από την άλλη στον αθλητικό εξοπλισμό ο κάθε προπονητής χρειάζεται και τα αντίστοιχα εργαλεία ώστε να δουλέψει με τα παιδιά. Από τις μπάλες μέχρι τους τροχούς γυμναστικής, τους πίνακες, τις φόρμες, τα αδιάβροχα και τα διακριτικά. Έπειτα αν μια ακαδημία δεν έχει τους απαιτούμενους οικονομικούς πόρους τότε θα υπολειτουργεί.
Οι ομάδες οφείλουν να επενδύσουν ένα σημαντικό κονδύλι σε αυτές. Αν δεν το πράξουν τότε μοιραία δεν θα μπορεί μια ακαδημία να λειτουργήσει σωστά και να αποτελεί βασικό συντελεστή της πρώτης ομάδας. Δεν θα εξελιχθούν τα παιδιά όπως πρέπει και θα χάσουν την ευκαιρία να αγωνιστούν σε ψηλό επίπεδο, ενώ η ίδια η ομάδα θα χάσει πιθανές πωλήσεις αλλά και στελέχωσης της πρώτης ομάδας με ταλαντούχους ποδοσφαιριστές, οι οποίοι θα έχουν και πιο χαμηλά συμβόλαια. Τέλος σύμφωνα με έρευνες που έχουν γίνει, η επιτυχία μιας ακαδημίας έγκειται κατά 60% στις επιτυχίες των παιδιών της, κατά 20% στην μεθοδολογία της προπόνησης και της εξέλιξης των παιδιών και κατά 20% στη διαχείριση και το κίνητρο. Με απλά λόγια το 40% της επιτυχίας μιας ακαδημίας αφορά τη διοίκηση και το προσωπικό. Οι τέσσερις αυτές παράμετροι κάνουν τη διαφορά ανάμεσα σε μια πετυχημένη ακαδημία και μια αποτυχημένη.
Η δημιουργία μιας ομάδας αποτελεί κατ’ ουσία μια τέχνη. Χρειάζεται προσεκτική και ενδελεχής έρευνα για το ρόστερ. Όπως φαίνεται στην έρευνα του CIES η ισορροπία και η συνοχή σε μια ομάδα έχει άμεση σχέση με τις ηλικίες των ποδοσφαιριστών. Επιβάλλεται η χρήση τόσο νεαρών όσο και πιο έμπειρων ποδοσφαιριστών. Οι ακαδημίες είναι το κλειδί για την ομαλή λειτουργία της κάθε ομάδας. Το CIES μάλιστα προχωράει και στην υπόδειξη του «χρυσού» μέσου όρου ηλικίας σε μια ομάδα, ο οποίος είναι 26,5 ετών. Αυτό προέκυψε από τη μέση ηλικία των πέντε μεγάλων ευρωπαϊκών πρωταθλημάτων. Παράλληλα, το CIES σημειώνει πως είναι σημαντικό οι ομάδες να έχουν περισσότερους ποδοσφαιριστές κάτω των 27 ετών παρά άνω των 27 ετών, και αυτό αφορά τη συνέχεια της ομάδας στον χρόνο, Με απλά λόγια μια ομάδα με ελάχιστες μεταγραφές θα μπορεί να διατηρεί τον βασικό της κορμό. Όλα τα πιο πάνω είναι σημαντικό να ηχήσουν ως καμπανάκι για τις «γερασμένες» ομάδες μας, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να προβληματίσουν τον κάθε παράγοντα του κυπριακού ποδοσφαίρου σχετικά με το μέλλον.
