Olena Martynenko – Mila Kovtoniuk – Khrystyna Konovalenko – Olena Αντρέου
Γυναίκες από την Ουκρανία, από τις χιλιάδες που ξεριζώθηκαν από τα σπίτια τους. Βρέθηκαν µε τα παιδιά τους στην Κύπρο, κυνηγηµένες από τους βοµβαρδισµούς.
Φωτογραφίζονται αποκλειστικά για το Beautiful People στην Πλατεία Ελευθερίας και ενώ περιµένουν τη δική τους ελευθερία, μίλησαν για τον εφιάλτη που έζησαν λίγο πριν έρθουν στη χώρα µας. Χαµογελούν και προσµένουν σύντοµα την απελευθέρωση και την επιστροφή τους στην Ουκρανία.
Της Νατάσας Αλεξάνδρου
Mila Kovtoniuk - Ειδική στις τεχνολογίες αντιγήρανσης
Μητέρα της Emma (14), του Maxim (12) και του Nikita (8)
& Khrystyna Konovalenko - Expert στους χώρους εστίασης
Μητέρα της Eva (8) και του Ivan (3)
Έχει µέρες που είστε στην Κύπρο;
Mila: Ήρθαµε Κύπρο από το Κίεβο, µαζί µε τα τρία µου παιδιά, την Emma (14), τον Maxim (12) και τον Nikita (8), µετά από ένα ταξίδι πέντε ηµερών. Οι σύζυγοί µας έµειναν πίσω στην Ουκρανία για να βοηθήσουν κόσµο που αναζητά στέγη, φαγητό και φάρµακα.
Khrystyna: Φίλοι της οικογένειάς µου µένουν στην Κύπρο εδώ και πολλά χρόνια και οι άνθρωποι προθυµοποιήθηκαν να µας φιλοξενήσουν, εδώ στη Λεµεσό.
«Ο κόσµος εδώ είναι πολύ φιλόξενος και συµπαραστέκεται στον Ουκρανικό λαό»
Πώς σας αντιµετωπίζουν οι Κύπριοι;
Mila: Ο κόσµος εδώ είναι πολύ φιλόξενος και συµπαραστέκεται στον Ουκρανικό λαό, σε αυτή την τραγωδία που βιώνει όλες αυτές τις µέρες. Εύχονται µαζί µας, ότι αυτός ο εφιάλτης θα τελειώσει σύντοµα και θα επέλθει η ειρήνη στη χώρα.
Khrystyna: Εδώ στην Κύπρο υπάρχουν δεκάδες εθελοντές που οργανώθηκαν και ήδη βοηθούν Ουκρανούς που έχουν έρθει από τον πόλεµο για να βρουν κάπου να µείνουν. Είναι ο οργανισµός CY4UA µαζί µε το Smart.Support.CY.
Mila: Ήδη βοηθήσαµε µία Ουκρανή µητέρα δύο παιδιών να συναντηθεί µε τον Κύπριο σύζυγό της.
Είναι δύσκολη η επικοινωνία µε τους δικούς σας;
Mila: Κάποιες φορές ναι, αλλά τις περισσότερες φορές µιλάµε µέσω διαδικτύου.
Khrystyna: Μας περιγράφουν όλα αυτά που βλέπουµε και εµείς από την τηλεόραση και το διαδίκτυο, αλλά από µακριά. Ο κόσµος κρύβεται σε υπόγεια σπιτιών, στους σταθµούς του µετρό, σε υπόγεια πάρκινγκ. Οι συνθήκες επιβίωσης αγγίζουν τα όρια της εξαθλίωσης. Έχει πολύ κρύο, κάποιες µέρες χιονίζει και ο κόσµος ζει εκεί µε πολύ λίγο φαγητό και νερό. Τα καταστήµατα είναι κλειστά και είναι εµφανής η έλλειψη από τρόφιµα.
Mila: Είµαστε µάνες και σηµασία για µας έχει η ασφάλεια των παιδιών µας. Γι’ αυτό και επιλέξαµε να έρθουµε εδώ, προκειµένου να είµαστε ασφαλείς.
Ποια ήταν η πρώτη σας αντίδραση όταν ξέσπασε ο πόλεµος;
Khrystyna: Σοκ, απόγνωση, φόβος. Τα ξηµερώµατα που ξέσπασε ο πόλεµος ξυπνήσαµε στις 4 το πρωί από τις εκρήξεις, από τις ρουκέτες, τα παιδιά πανικοβλήθηκαν, το σπίτι κουνιόταν και από τα παράθυρα το µόνο που µπορούσες να δεις ήταν καπνός και φωτιά. Τρέξαµε αµέσως στα καταφύγια, µη µπορώντας να πιστέψουµε ότι συνέβαινε κάτι τέτοιο.
Mila: Ξυπνούσαµε και η µία µέρα ήταν χειρότερη από την άλλη. ∆εν µπορούσαµε να κοιµηθούµε ξανά ήσυχα. Οι βοµβαρδισµοί δεν έλεγαν να σταµατήσουν. Αποφασίσαµε να πάρουµε τα παιδιά και να φύγουµε. Ήταν πολύ επικίνδυνο να µείνουµε εκεί, µιας και δεν τους ένοιαζε να κτυπήσουν απλούς πολίτες. Ελπίζω να τελειώσει σύντοµα όλο αυτό και όλες οι µάνες να επιστρέψουν µε τα παιδιά τους σε µια χώρα που να υπάρχει η ασφάλεια και η ευτυχία. Το µόνο που µπορούµε να κάνουµε είναι να ελπίζουµε και να προσευχόµαστε.
Olena Martynenko - Data engineer
Μητέρα του Adam (10), του Daniel (11) και θεία της Olena (17)
Πότε ήρθατε στην Κύπρο;
Ήρθαµε πριν 11 µέρες από τη Liviv. Η πόλη απέχει 70 χιλιόµετρα από την Πολωνία, οπότε µας πήρε 5 µέρες όλο το ταξίδι. Ήρθαµε αεροπορικώς, µε τα δύο µου παιδιά και την ανιψιά µου. Ο σύζυγός µου έµεινε το σπίτι µας µε την 80χρονη µητέρα του. Η πόλη µας είναι ακόµα ασφαλής,οπότε µένει εκεί και βοηθά κόσµο που έρχεται από το Χάρκοβο και τη Μαριούπολη για να βρει µια στέγη εκεί. Επικοινωνούµε κάθε µέρα και µου λέει ότι στο σπίτι µας τώρα φιλοξενεί κόσµο, κυρίως µητέρες και παιδιά που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις πόλεις τους. Μας µεταφέρει τα προβλήµατα που βιώνουν καθηµερινά. Μια γυναίκα περιγράφει ότι είχε να δει τον ουρανό εδώ και 2 βδοµάδες, ενώ άνθρωποι που φιλοξενούνται στο σπίτι µάς περιγράφουν τις άθλιες συνθήκες που ζούσαν στα καταφύγια, µε µικρά παιδιά να πεθαίνουν λόγω έλλειψης νερού. Εδώ είναι χειµώνας, χιονίζει, έχει -5 βαθµούς και ο κόσµος ζει χωρίς ρεύµα, τροφή και νερό στα υπόγεια του µετρό. Είναι τυχεροί αν βρουν ένα κερί που η διάρκειά του είναι 25 λεπτά…
Ήταν δύσκολη η απόφαση να φύγετε;
Κανένας δεν µπορεί να πιστέψει όλο αυτό που συµβαίνει. Ξεκίνησε ο πόλεµος Πέµπτη και φύγαµε Σάββατο. Ναι, ήταν πολύ δύσκολη η απόφαση. Άφησα πίσω τον σύζυγο, τους συγγενείς και τους φίλους µου, αλλά έπρεπε να βρω τρόπο να προστατέψω τα παιδιά µου. Ευτυχώς, στην Κύπρο εδώ και 14 χρόνια ζει η αδελφή και η µητέρα µου σε ένα διαµέρισµα και είµαστε πολύ τυχεροί που έχουµε οικογένεια εδώ. Ήρθαµε χωρίς αποσκευές, µε µία µόνο τσάντα. Σκέψου τον κόσµο που φεύγει για το άγνωστο, χωρίς να έχει τίποτα και κανέναν.
«O σύζυγός µου είδε δίπλα από το σπίτι µας σηµάδια από ειδική µπογιά, τα οποία έβαλαν οι Ρώσοι για να είναι ορατά το βράδυ, στην περίπτωση που κάποια στιγµή θελήσουν να βοµβαρδίσουν. Σηµάδια που ο κόσµος προσπαθεί να τα σβήσει µε διάφορους τρόπους. Σε πολλές περιοχές υπάρχουν τέτοια σηµάδια, κυρίως σε στέγες πολυκατοικιών..»
Από την Πέµπτη έως και το Σάββατο που φύγατε από τη χώρα, τί είναι αυτό που θυµάστε πιο έντονα;
Πολλά! Από πού να αρχίσω; Από τον ήχο των σειρήνων που τις ακούγαµε και τρέχαµε να κρυφτούµε στο υπόγειο του σπιτιού; Από τα κλάµατα των παιδιών κάθε φορά που τους ξυπνούσε ο ήχος τους; Σκεφτείτε την 80χρονη πεθερά µου να τρέχει να κατέβει, κάθε φορά που ηχούσαν οι σειρήνες, τα σκαλιά του υπογείου… Ευτυχώς και τις τρεις µέρες είχαµε τροφή µιας και προετοιµαστήκαµε, ακούγοντας ότι ο Πούτιν ετοιµαζόταν για εισβολή. Το πιο σοκαριστικό είναι ότι ο σύζυγός µου είδε δίπλα από το σπίτι µας σηµάδια από ειδική µπογιά, τα οποία έβαλαν οι Ρώσοι για να είναι ορατά το βράδυ, στην περίπτωση που κάποια στιγµή θελήσουν να βοµβαρδίσουν. Σηµάδια που ο κόσµος προσπαθεί να τα σβήσει µε διάφορους τρόπους. Σε πολλές περιοχές υπάρχουν τέτοια σηµάδια, κυρίως σε στέγες πολυκατοικιών. Μόνο από αυτό αντιλαµβάνεσαι ότι δεν θέλουν να κτυπήσουν µόνο στρατιωτικούς στόχους, αλλά κυρίως ανθρώπους. Πώς να αισθάνεσαι ασφάλεια; Εκεί είναι που αποφάσισα ότι ήθελα να φύγω.
Τα παιδιά πώς το αντιµετωπίζουν όλο αυτό;
Είναι πολύ δύσκολο να βρεις τις σωστές λέξεις για να περιγράψεις στα παιδιά αυτό που ζούµε. Είναι 10 και 11 χρόνων, έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο και ενηµερώνονται για όλα. Είναι σοκαρισµένα και η ζωή τους, η ζωή µας έχει αλλάξει σε δευτερόλεπτα. Σκεφτείτε ότι ήρθαµε στην Κύπρο και το διαµέρισµα που µένουµε είναι δίπλα σε σχολείο. Κάθε φορά που κτυπάει το κουδούνι για διάλειµµα, τα παιδιά αναστατώνονται και πανικοβάλλονται γιατί νοµίζουν ότι είναι ο ήχος από τις σειρήνες του πολέµου.
Τί είναι αυτό που εύχεσαι;
Να σταµατήσει τώρα όλο αυτό. Είµαι περήφανη που η χώρα µου αντιστέκεται και πολεµά. Με συγκινεί που κόσµος, χωρίς όπλα, µόνο µε γυµνά χέρια, προσπαθεί να σταµατήσει τα τανκς από το να µπουν στην πόλη του. Χαίροµαι που είµαι από τις τυχερές και βρίσκοµαι σε ένα ασφαλές µέρος, µε τους Κύπριους να µας συµπαραστέκονται σε όλο αυτό. Ξέρω πόσο βοηθούν οι Κύπριοι και µε χρήµατα, αλλά και µε τρόφιµα και ρουχισµό. Με συγκινεί ο κόσµος. Πηγαίνουν τα παιδιά µου στον µανάβη για να αγοράσουν κάτι και επειδή ξέρουν την ιστορία µας, τους χαρίζουν σοκολάτες και µπισκότα, ακόµη και καφέ. Η αλληλεγγύη και η ανθρωπιά του κόσµου είναι µεγάλη.
Olena Αντρέου - Ιδ.Υπάλληλος,
Αντιπρόεδρος της Ουκρανικής Κοινότητας στην Κύπρο
Πόσα χρόνια είστε στην Κύπρο; Τι σας έφερε στη χώρα µας;
Ο έρωτας ήταν αυτός που µε έφερε στην Κύπρο, πριν από 17 χρόνια. Γνωριστήκαµε µε τον σύζυγό µου στην Ουκρανία, όταν ήρθε για διακοπές και µετά από ένα µεγάλο διάστηµα αποφάσισα να αλλάξω χώρα προκειµένου να είµαστε µαζί.
Πώς σας αντιµετωπίζει ο κόσµος εδώ στην Κύπρο, µε όλο αυτό που βιώνει ο Ουκρανικός λαός τις τελευταίες µέρες;
Οι περισσότεροι προσπαθούν να µας βοηθήσουν. Είτε µε το να φιλοξενήσουν γυναικόπαιδα που έρχονται από την Ουκρανία, είτε προσφέροντας ρουχισµό και τρόφιµα, δωµάτια και γενικά προσπαθούν να κάνουν τον κόσµο που έρχεται εδώ να νιώθει όσο πιο άνετα µπορεί. Ο κόσµος ταυτίζεται µε µας και µάς λέει για την εισβολή και όλα όσα βίωσαν. «Καταλαβαίνουµε πώς αισθάνεστε και θέλουµε να σας βοηθήσουµε» µας λένε.
Έχετε δικούς σας ανθρώπους εκεί; Επικοινωνείτε µαζί τους;
Η οικογένειά µου είναι εκεί, η ξαδέλφη µου µε δύο µικρά παιδιά ηλικίας 11 και 8 χρονών και ο ξάδελφός µου και αυτός µε µικρά παιδιά. Από την πρώτη στιγµή επικοινώνησα µαζί τους και στην περιοχή τους ήταν όλα ήσυχα. Ο ξάδελφός µου µένει στην πόλη Sievierodonetsk και η ξαδέλφη µου στην πόλη Zaporizhzhia και βρέθηκαν στην περιοχή που είναι το πυρηνικό εργοστάσιο. Τώρα ζουν όλοι µαζί στο διαµέρισµα της ξαδέλφης µου. Όταν ακούνε συναγερµό, τρέχουν να φύγουν, ενώ τα βράδια τη βγάζουν στοιβαγµένοι στα καταφύγια, γιατί οι Ρώσοι κτυπάνε, όπως µου είπαν, τη νύκτα.
''Θυµάµαι τις πρώτες ηµέρες που επικοινωνούσαµε, µας έλεγαν «καλά είµαστε µην ανησυχείτε», µετά έλεγαν «είµαστε εδώ» και µετά «ζωντανοί». Μία µόνο λέξη. Όταν ο άλλος σου απαντά µε µία και µόνο λέξη, τότε καταλαβαίνεις πόσο άσχηµα είναι τα πράγµατα...''
Σας περιέγραψαν τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ζουν τις τελευταίες µέρες;
Τι να πω… για ηλεκτρισµό; Για έλλειψη τροφής; Πιστεύω ότι, όταν τους µιλάµε, δεν µας λένε την αλήθεια για να µη φοβόµαστε, να στεναχωριόµαστε και να κλαίµε. Θυµάµαι τις πρώτες ηµέρες που επικοινωνούσαµε, µας έλεγαν «καλά είµαστε µην ανησυχείτε», µετά έλεγαν «είµαστε εδώ» και µετά «ζωντανοί». Μία µόνο λέξη. Όταν ο άλλος σου απαντά µε µία και µόνο λέξη, τότε καταλαβαίνεις πόσο άσχηµα είναι τα πράγµατα.
Το ότι είστε µακριά από τη χώρα πόσο καλό είναι;
Ζω τα τελευταία 17 χρόνια στην Κύπρο, τη θεωρώ χώρα µου. Και την Ουκρανία τη νιώθω χώρα µου επειδή µεγάλωσα εκεί και εκεί είναι η οικογένειά µου. Οµολογώ πως νιώθω πολύ αδύναµη που δεν µπορώ να κάνω πολλά πράγµατα. Ό,τι περνάει από το χέρι µου, όµως, το κάνω. Από την πρώτη στιγµή ανέλαβα να ενηµερώνω τον κόσµο εδώ, ως αντιπρόεδρος της ουκρανικής κοινότητας στην Κύπρο, γιατί ο Πρόεδρος ήταν στο Χάρκοβο λίγες µέρες πριν ξεσπάσει ο πόλεµος και ακόµα προσπαθεί να γυρίσει πίσω. Ανέλαβα να ενηµερώνω τα τηλεοπτικά κανάλια και τις εφηµερίδες. Βγήκαµε στους δρόµους, πήγαµε και στη Ρωσική πρεσβεία προκειµένου να ακουστούµε. Όταν βγήκα στην τηλεόραση, αµέσως πολύς κόσµος προθυµοποιήθηκε να βοηθήσει, ενώ πολλοί ήταν αυτοί που αποτάθηκαν σε µένα για να τους καθοδηγήσω για το πως να έρθουν στην Κύπρο, µέχρι να σταµατήσει αυτό το κακό. Στη Μαριούπολη, ο κόσµος δεν έχει καµία βοήθεια, ούτε ρεύµα, ούτε νερό. Ζητάνε βοήθεια γιατί οι άνθρωποι ζουν τον πόλεµο, δεν µπορούν να σκεφτούν καθαρά και είναι χαµένοι. Τους µιλάς στο τηλέφωνο και δίπλα ακούς πυροβολισµούς. ∆εν ξέρω µε πόσους µίλησα, κάποια στιγµή σταµάτησα να κρατάω σηµειώσεις και να γράφω ονόµατα και τηλέφωνα…
Ποια ήταν η αντίδρασή σας όταν µάθατε ότι στη χώρα σας έχει ξεσπάσει πόλεµος;
Τι να σου πω, δεν το πίστευα καθόλου και ειδικά τις πρώτες µέρες δεν µπορούσα να το διανοηθώ ότι συµβαίνει αυτό. Απλά αντιδρούσα και συµπεριφερόµουν µηχανικά και έκανα ό,τι περνούσε από το χέρι µου. Ο κόσµος αντέδρασε και ελπίζω να τελειώσει σύντοµα όλο αυτό, αλλά το κόστος είναι πολύ µεγάλο. Χάθηκαν πολλές ζωές και αθώες ψυχές. Εύχοµαι να αποχωρίσει άµεσα ο ρωσικός στρατός από την Ουκρανία, να πάει σπίτι του και αν θέλει να σώσει κάποιον να σώσει τον δικό του λαό…
Έχεις φίλες από τη Ρωσία; Έχουν αλλάξει οι σχέσεις σας µετά απ’ αυτό;
Έχω φίλες Ρωσίδες και κάποιες κράτησαν τις αποστάσεις τους, αλλά είναι και αρκετές που µε πήραν τηλέφωνο και µου είπαν ότι, µπορεί να είναι Ρωσίδες, αλλά δεν φταίνε για όλο αυτό και δεν θεωρούν ότι εξαιτίας των γεγονότων πρέπει να σταµατήσει η φιλία µας.
Φωτογραφίες: Ντέμης Σιρανίδης
