Μιχάλης Λουκά
Μία νέα ευρωπαϊκή οδηγία έρχεται για να ανατρέψει τα δεδομένα με την τιμολόγηση της ηλεκτρικής ενέργειας που ισχύουν στην Κύπρο. Τα κράτη μέλη έχουν υποχρέωση να τροποποιήσουν την εθνική τους νομοθεσία ώστε ο τελικός πελάτης να έχει τη δυνατότητα επιλογής, όχι μόνο προμηθευτή αλλά και σύμβασης συγκεκριμένης χρονικής διάρκειας με σταθερή τιμή χρέωσης.
Η συγκεκριμένη πρόνοια αφορά τους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας που εξυπηρετούν πέραν των 200 χιλιάδων καταναλωτών ή και που κατέχουν δεσπόζουσα θέση στην αγορά. Όπως είναι η ΑΗΚ στην περίπτωση της χώρας μας.
Οι εξαιρέσεις και η Κύπρος
Εξαίρεση δίδεται στις χώρες όπου οι προμηθευτές προσφέρουν αποκλειστικά δυναμικές συμβάσεις στους τελικούς πελάτες. Δηλαδή, εκεί όπου εφαρμόζεται ανταγωνιστική αγορά, με συνεχή ενημέρωση κατά τη διάρκεια της ημέρας για τη διακύμανση των προσφερόμενων τιμών ηλεκτρισμού και την ευχέρεια στον καταναλωτή να αλλάζει προμηθευτή ανά πάσα στιγμή. Η Κύπρος δεν συγκαταλέγεται ανάμεσα σε αυτές τις χώρες.
Εδώ, η ΑΗΚ χρεώνει το εκάστοτε κόστος εισαγόμενου καυσίμου και της αγοράς δικαιωμάτων ρύπων, στους τελικούς καταναλωτές (τα κέρδη της είναι ρυθμιζόμενα). Οι δε ιδιώτες προμηθευτές ενέργειας από ΑΠΕ, έχοντας εμπορικούς πελάτες, χρεώνουν ελαφρώς χαμηλότερα από την Αρχή Ηλεκτρισμού.
Εκτός χρονοδιαγράμματος
Η οδηγία από τις Βρυξέλλες κοινοποιήθηκε στα κράτη μέλη στις 12 Ιουνίου 2024 και αναφέρει ξεκάθαρα ότι τίθεται σε ισχύ από τις 17 Ιανουαρίου 2025. Για μερικά σημεία των τροποποιήσεων που ζήτησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δίδεται παρέκκλιση μέχρι τις 26 Ιουλίου του 2026 αλλά αυτά δεν αφορούν τη σύμβαση με σταθερή τιμή στο ρεύμα.
Το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας έχει ετοιμάσει νομοσχέδιο βασισμένο στην ευρωπαϊκή οδηγία, το οποίο βρίσκεται δημοσιευμένο στην κυβερνητική ιστοσελίδα «Διαβούλευση» (e-consultation.gov.cy). Tο χρονοδιάγραμμα της 17ης Ιανουαρίου 2025, για την τροποποίηση του εθνικού νόμου για τη ρύθμιση της αγοράς ηλεκτρισμού, η χώρα μας δεν το πρόλαβε.
Περίσσευμα ΑΠΕ; Μεταφέρεται
Ανάμεσα σε άλλα, η ευρωπαϊκή οδηγία περιλαμβάνει και μία ακόμα άκρως ενδιαφέρουσα πρόνοια, που επίσης θα φέρει τα πάνω κάτω, εάν κι εφόσον εφαρμοστεί. Συγκεκριμένα, παρέχει την ευχέρεια σε όσους έχουν στο υποστατικό τους, εγκατεστημένο σύστημα παραγωγής ή και αποθήκευσης ενέργειας από ανανεώσιμη πηγή, για ιδιοκατανάλωση και όχι για εμπορικούς σκοπούς, έχοντας επίσης και έξυπνο μετρητή, να τη μεταφέρουν για λογαριασμό άλλων καταναλωτών, είτε με οικονομική συμφωνία είτε δωρεάν.
Οι τρόποι είναι δύο: Μέσω ενεργειακής κοινότητας και από τον ένα τελικό καταναλωτή στον άλλο. Υπό την προϋπόθεση της μέριμνας από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας του κάθε κράτους μέλους, για τις δικλείδες ασφαλείας και των ορίων.
- Παράδειγμα πρώτο: Ένας διαχειριστής, φυσικό ή νομικό πρόσωπο, αδειοδοτείται για την αξιοποίηση ενός χώρου με φωτοβολταϊκό σύστημα, από την παραγόμενη ενέργεια του οποίου θα επωφελείται αριθμός νοικοκυριών ή υποστατικών για ιδιοκατανάλωση και μόνο.
- Παράδειγμα δεύτερο: Ένα υποστατικό που παράγει ή και αποθηκεύει ενέργεια από φωτοβολταϊκό σύστημα, να μπορεί να συμβάλλεται με άλλο υποστατικό που δεν έχει αυτή τη δυνατότητα ώστε να επωφεληθεί το τελευταίο από το πλεόνασμα παραγωγής του πρώτου.
Κι όλα αυτά ενώ στην Κύπρο, ιδιαίτερα τους μήνες που δεν καταγράφεται υψηλή ζήτηση ηλεκτρικού ρεύματος, φωτοβολταϊκά συστήματα περνούν στο off. Σε συνδυασμό με την έλλειψη μπαταριών αποθήκευσης, το περίσσευμα των κιλοβατώρων από τον ήλιο πάει εντελώς χαμένο.
