24news team
Το γύρο του διαδικτύου κάνει τα τελευταία εικοσιτετράωρα βίντεο το οποίο δείχνει δύο καρχαρίες ανοιχτά της Λάρνακας να «παίζουν» με μια σημαδούρα.
Τα σχόλια που δέχθηκε η προαναφερθείσα δημοσίευση είναι αρκετά, με κάποια εξ αυτών να αναλύουν το είδος των καρχαριών και άλλα πανικόβλητα να προσπαθούν να διαπιστώσουν αν πρόκειται για αληθινό βίντεο.
Δείτε το βίντεο ΕΔΩ
Το 24news έψαξε το θέμα και πληροφορήθηκε από αρμόδια πηγή πως αν και όντως το βίντεο είναι αληθινό δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας καθώς οι καρχαρίες της Κύπρου δεν είναι επιθετικοί και δεν βγαίνουν στα ρηχά, εκεί δηλαδή που οι άνθρωποι κολυμπούν. Ωστόσο, αξίζει να αναφερθεί πως επιθετικοί οι καρχαρίες μπορεί να γίνουν μόνο αν αισθανθούν ότι κινδυνεύουν, όπως άλλωστε και όλα τα υπόλοιπα θαλάσσια είδη.
Το Τμήμα Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών Κύπρου του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος στην επίσημη σελίδα του ενημερώνει για όλα όσα πρέπει να γνωρίζει κανείς για τους καρχαρίες.
Καρχαρίες: Απειλούν ή απειλούνται;
Η λέξη «καρχαρίας» στις πλείστες περιπτώσεις φέρνει στον νου εικόνες ενός τεράστιου μεγέθους καρχαρία με δυνατά σαγόνια και κοφτερά δόντια, ο οποίος αποτελεί απειλή για την ανθρώπινη ζωή. Η αλίευση και η θανάτωση ενός καρχαρία θεωρούνται από πολλούς κατόρθωμα το οποίο αποθανατίζεται με φωτογραφίες ή βίντεο και μπορεί να αποτελέσει πρώτη είδηση στα ΜΜΕ. H κοινή αντίληψη ότι οι καρχαρίες είναι επικίνδυνα ζώα, και το δέος που προκαλείται με τη θανάτωση ή με το θέαμα ενός νεκρού καρχαρία, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε δημοφιλή κινηματογραφικά έργα με θέμα τις τρομακτικές επιθέσεις καρχαρία. H δημοσιότητα που δίνεται σε περιπτώσεις επίθεσης καρχαρία συμβάλλει, επίσης, στην αντίληψη αυτή.
Αποτελούν, όμως, όντως απειλή οι καρχαρίες;
Στην πραγματικότητα, λίγοι μόνο καρχαρίες είναι επικίνδυνοι για τον άνθρωπο. Ακόμη και τεραστίων διαστάσεων καρχαρίες μπορεί να είναι ακίνδυνοι, όπως το μεγαλύτερο ψάρι στον κόσμο, ο φαλαινοκαρχαρίας (Rhincodon typus), που μπορεί να φτάσει έως τα 20μ, και τρέφεται αποκλειστικά με μικροσκοπικούς οργανισμούς (πλαγκτόν). Μελέτες συμπεριφοράς των καρχαριών υποδεικνύουν ότι πολλές από τις επιθέσεις σε ανθρώπους αφορούν επιθέσεις άμυνας, καθώς οι καρχαρίες αντιμετωπίζουν τους κολυμβητές ως απειλή.
Σε σύνολο περίπου 350 καταγραμμένων ειδών καρχαριών παγκοσμίως, μόνο τέσσερα είδη έχουν συμμετάσχει σε σημαντικό αριθμό επιθέσεων σε ανθρώπους. Από αυτά μόνο ένα, ο λευκός καρχαρίας (Carcharodon carcharias) απαντάται επιβεβαιωμένα στη Μεσόγειο.
Σύμφωνα με το Διεθνές Αρχείο Επιθέσεων Καρχαριών (International Shark Attack File), ο ετήσιος αριθμός των απρόκλητων επιθέσεων καρχαρία θεωρείται πολύ μικρός, δεδομένου του αριθμού των ατόμων ανά το παγκόσμιο που ασχολούνται με θαλάσσια αναψυχή.
Συγκεκριμένα, το 2021 οι επιβεβαιωμένες απρόκλητες επιθέσεις καρχαρία σε άνθρωπο παγκοσμίως ήταν 73, από τις οποίες καμία δεν αφορούσε τη Μεσόγειο. Ο αριθμός αυτός είναι σύμφωνος με τον μέσο ετήσιο αριθμό των ετών 2016 - 2020, που είναι 72 απρόκλητες επιθέσεις. Σημειώνεται πως από τις 73 επιθέσεις του 2021 οι εννιά ήταν θανατηφόρες. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η θνησιμότητα από επιθέσεις καρχαριών μειώνεται ολοένα σε περιοχές με συχνές επιθέσεις, όπως η Φλόριντα των ΗΠΑ, λόγω της βελτίωσης των πρακτικών ασφάλειας στις παραλίες και της ιατρικής περίθαλψης καθώς και της ενημέρωσης του κοινού για αποφυγή επικίνδυνων καταστάσεων. Αυτό που ίσως δεν είναι ευρέως γνωστό είναι ότι αρκετά είδη καρχαρία αντιμετωπίζουν σοβαρές απειλές για την ύπαρξή τους. Κάθε χρόνο 100 εκατομμύρια καρχαρίες θανατώνονται παγκοσμίως από τον άνθρωπο. Δεκάδες εκατομμύρια αλιεύονται για τα πτερύγιά τους, καθώς η σούπα από πτερύγια καρχαρία είναι ιδιαίτερα δημοφιλής, κυρίως στην ασιατική αγορά. Η πρακτική αφαίρεσης πτερυγίων, κατά την οποία αφαιρούνται τα πτερύγια από τους καρχαρίες και απορρίπτεται στη θάλασσα το υπόλοιπο σώμα, έχει οδηγήσει σε κίνδυνο εξαφάνισης πολλά είδη καρχαριών.
Συγκριτικά με άλλες περιοχές παγκόσμια, στη Μεσόγειο Θάλασσα οι καρχαρίες απειλούνται πιο σοβαρά, και η μείωση των πληθυσμών τους είναι ταχύτερη. Σύμφωνα με δεδομένα της IUCN (International Union for Conservation of Nature – Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης), για 40 είδη καρχαρία που απαντώνται στη Μεσόγειο το 58% (23 είδη) θεωρείται απειλούμενο, με το 30% να αντιμετωπίζει πολύ μεγάλο κίνδυνο εξαφάνισης και το 13% μεγάλο κίνδυνο εξαφάνισης.
Επιπλέον, για ένα μεγάλο ποσοστό καρχαριών (25%) τα διαθέσιμα στοιχεία είναι περιορισμένα και δεν επιτρέπουν την αξιολόγηση της κατάστασης των πληθυσμών τους.
ΔΙΑΧΕIΡΙΣΗ ΤΩΝ ΚΑΡΧΑΡΙΩΝ
Σε εθνικό επίπεδο
Η Κύπρος, με αρμόδιο φορέα το Τμήμα Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών (ΤΑΘΕ), έχει υποχρέωση να τηρεί τις πρόνοιες των διεθνών και ενωσιακών της δεσμεύσεων, ώστε να παρέχει προστασία και να εξασφαλίζει τη βιώσιμη διαχείριση των καρχαριών και γενικά των χονδριχθύων. Στα ύδατα της Κύπρου έχουν καταγραφεί 60 είδη χονδριχθύων, τα οποία αντιπροσωπεύουν περίπου το 70% των χονδριχθύων της Μεσογείου. Οι όροι αδειών επαγγελματικής και ερασιτεχνικής αλιείας αναφέρουν τις ισχύουσες απαγορεύσεις και τους περιορισμούς στην αλιεία χονδριχθύων. Τυχόν παραβίαση των προνοιών προστασίας των ειδών διερευνάται με υπευθυνότητα με στόχο την αποτροπή συνέχισης τέτοιων πρακτικών.
Στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος Εργασίας για τη Συλλογή Δεδομένων, το οποίο βασίζεται σε ενωσιακό νομοθετικό πλαίσιο και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, το ΤΑΘΕ συλλέγει δεδομένα για τους χονδριχθύες μέσω δειγματοληψιών της εμπορικής αλιείας, αλλά και μέσω της διεξαγωγής της Διεθνούς Έρευνας Αλιείας με Τράτα Βυθού στη Μεσόγειο (MedDITS). Τα δεδομένα που συλλέγονται υποβάλλονται σε διεθνείς οργανισμούς και συμβάλλουν στην αξιολόγηση της κατάστασης των ειδών και στην εκτίμηση της τυχαίας τους αλίευσης από τις αλιευτικές δραστηριότητες. Η συνεχής βελτίωση των δεδομένων που συλλέγονται αποτελεί προτεραιότητα για το πρόγραμμα, και προς τούτο λαμβάνονται ενέργειες για την εκπαίδευση του προσωπικού στην αναγνώριση των ειδών, και προσαρμογή των πρωτοκόλλων δειγματοληψίας.
Τα Επιχειρησιακά Προγράμματα της Κύπρου, στο πλαίσιο του ΕΤΘΑ 2014-2020 και ΕΤΘΑΥ 2021-2027, προνοούν Σχέδια Χορηγιών προς τους αλιείς για την αγορά εξοπλισμού για την απώθηση θαλάσσιων προστατευόμενων ειδών και την πρόληψη της τυχαίας αλίευσής τους.
Το ΤΑΘΕ λαμβάνει, επίσης, μέτρα για την ευαισθητοποίηση των αλιέων και του κοινού για τις απειλές που αντιμετωπίζουν οι χονδριχθύες, καθώς η ευαίσθητο ποίηση μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην αποτελεσματική τους προστασία.
Πληροφορίες από Τμήμα Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών Κύπρου
