Γ. Ελεγκτής: Στην Κομισιόν το θέμα μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ

Ο Γενικός Ελεγκτής της Δημοκρατίας Οδυσσέας Μιχαηλίδης δήλωσε ότι θα ενημερώσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι η Κυπριακή Δημοκρατία συνεχίζει να εφαρμόζει τον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ 5% για αγορά κατοικίας ως μόνιμης διαμονής ανεξαρτήτως αξίας.

Αφορμή για τη δήλωση του Γενικού Ελεγκτή ήταν οι αναφορές του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Οικονομικών Γιώργου Παντελή, ενώπιον της κοινοβουλευτικής επιτροπής Ελέγχου, που συνέχισε την συζήτηση του θέματος του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος (ΚΕΠ) ότι ορθά επιβαλλόταν μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ 5% για απόκτηση μόνιμης κατοικίας από επενδυτές, αφού η μόνη προϋπόθεση ήταν τα 200 τετραγωνικά μέτρα και δεν υπήρχαν στο νόμο κοινωνικοοικονομικά κριτήρια. Μάλιστα, ο κ. Παντελή είπε πως τρεις διαδοχικοί Έφοροι Φορολογίας, ως αρμόδιοι, είχαν δώσει την ίδια ερμηνεία στο νόμο.

«Η επισήμανση του Γενικού Ελεγκτή (για απώλεια εσόδων από τον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ) είναι παραπλανητική και ανυπόστατη», είπε ο κ. Παντελή, προσθέτοντας πως κάποιοι επενδυτές που κατέβαλαν 19% έχουν ζητήσει επιστροφή του ΦΠΑ, κάτι που δεν αποδέχθηκε το Τμήμα Φορολογίας και ήδη κάποιοι καταχώρησαν προσφυγές σε Δικαστήριο.

Και ο νέος Έφορος Φορολογίας, Σωτήρης Μαρκίδης, ανέφερε ότι τρεις προκάτοχοι του ερμήνευσαν με τον ίδιο τρόπο την νομοθεσία για τον μειωμένο συντελεστή, ενώ σημείωσε πως οι Έφοροι Φορολογίας έχουν την αρμοδιότητα με εγκυκλίους να ερμηνεύουν τις φορολογικές νομοθεσίες. «Αυτό λέει πολλά», είπε, προσθέτοντας πως βάσει της ερμηνείας, η αγορά οικίας ως κύριας κατοικίας «υπερτερούσε του ότι η αγορά κατοικίας γινόταν για επενδυτικούς λόγους. Ανεξάρτητα από πόσες ημέρες θα ερχόταν στη Δημοκρατία, θεωρείται ότι ήταν δικαιούχος».

Απαντώντας ο Γενικός Ελεγκτής είπε, απευθυνόμενος στον πρόεδρο της Επιτροπής, πως «η θέση τους τώρα (της Kυβέρνησης) είναι ότι ακόμη και για εξοχικό θα έδιναν μειωμένο ΦΠΑ, αυτό σας λένε τώρα».

Ρώτησε τη θέση του νέου Εφόρου Φορολογίας αν ακόμη και σε περίπτωση που ένας κάτοικος Παρισιού αγοράσει ένα σπίτι αξίας €1 εκατ. στην Αγία Νάπα ως μόνιμη κατοικία θα του δοθεί μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ.

«Επειδή ο βιασμός της νοημοσύνης έχει όρια θα ενημερώσουμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διότι υπάρχει θέμα κατάφορης παραβίασης της ευρωπαϊκής νομοθεσίας», είπε ο κ. Μιχαηλίδης. Υπενθυμίζεται ότι στην τελευταία έκθεσή της η Ελεγκτική Υπηρεσία υποστηρίζει ότι η Δημοκρατία έχασε €204 εκατ. λόγω της εφαρμογής μειωμένου συντελεστή για αγορά κατοικίας μεγάλης αξίας, ένα ποσό, που σύμφωνα με τον κ. Μιχαηλίδη αφορά όλο το πρόγραμμα και προ του 2013. «Απώλεια εσόδων ήταν επειδή ήταν πολυεκατομμυριούχοι του εξωτερικού που αγόραζαν εξοχικά», είπε.

Εξάλλου, ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εξωτερικών Κορνήλιος Κορνηλίου υπενθύμισε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία βρίσκεται σε στάδιο αιτιολογημένης γνώμης – το τελευταίο στάδιο πριν την προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο – από τον Ιούνιο του 2021. Σημείωσε ότι η Κομισιόν απέστειλε τον Ιούλιο του 2021 προειδοποιητική επιστολή (το πρώτο στάδιο της διαδικασίας επί παραβάσει), την οποία το ΥΠΕΞ απάντησε τον Αύγουστο, αλλά η Κομισιόν ακόμη να επανέλθει επί των απαντήσεων.

Δεν είναι εικονικά τα συμβόλαια ύψους €3,5 δις

Ο Γενικός Διευθυντής του Τμήματος Κτηματολογίου, Ελίκκος Ηλία είπε από την πλευρά του πως οι επισημάνσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας ότι τα 3.745 πωλητήρια έγγραφα που υποβλήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος και βρίσκονται σε ισχύ μέχρι το τέλος Ιανουαρίου του 2022 δεν μπορεί να θεωρηθούν εικονικά αλλά πραγματικά. Εξήγησε ότι στο Κτηματολόγιο κατατίθενται περίπου 10.000 με 11.000 πωλητήρια έγγραφα ετησίως, ότι πολλές πράξεις περιορίζονται σε πωλητήρια έγγραφα λόγω των προβλημάτων έκδοσης τίτλων ιδιοκτησίας και υπενθύμισε σχετικά το πρόβλημα των εγκλωβισμένων δανειοληπτών. Εκεί που δεν υπάρχει τίτλος, γίνεται αποδεκτό το πωλητήριο έγγραφο, αλλά η σύσταση του Κτηματολογίου είναι να γίνεται μεταβίβαση, συμπλήρωσε.

Σε σχέση με τις αποκλίσεις μεταξύ αγοράς και δηλωθείσας αξίας ενός ακινήτου, ο κ. Ηλία σημείωσε πως κατά τη μεταβίβαση το Κτηματολόγιο δεν μπορεί να απορρίψει μια αγοραπωλησία επειδή υπάρχει απόκλιση μεταξύ του δηλωθέντος τιμήματος και της αγοραίας αξίας.

Απαντώντας ο Γενικός Ελεγκτής είπε πως αυτό που επεσήμανε η Ελεγκτική Υπηρεσία στην έκθεσή της είναι ότι συμβόλαια τα παραμείνουν επί μακρόν χωρίς μεταβίβαση «απλώς είναι υψηλού κινδύνου να αποδειχθούν εικονικά».

Δεσμευμένη η έπαυλη του Τζο Λο

Εξάλλου εκπρόσωπος της Μονάδας Καταπολέμησης Αδικημάτων Συγκάλυψης (ΜΟΚΑΣ) είπε πως έπειτα από αίτημα δικαστικής συνδρομής από ξένη χώρα, την οποία δεν απεκάλυψε, η Μονάδα αποτάθηκε σε Δικαστήριο και εξασφαλίσαμε διάταγμα επιβάρυνσης της περιουσίας, ένα είδος ΜΕΜΟ (επιβάρυνση), όπως είπε, το οποίο κατατέθηκε στο Κτηματολόγιο.

«Η περιουσία βρίσκεται δεσμευμένη εν αναμονή απόφασης δήμευσης στη ξένη χώρα.  Υπάρχει διαδικασία στη ξένη χώρα για έκδοση διατάγματος δήμευσης», είπε, προσθέτοντας ότι η αξία της έπαυλης ανέρχεται σε περίπου €5 εκατομμύρια.

Σύμφωνα με τον ΓΔ του ΥΠΟΙΚ, το πρόγραμμα πολιτογραφήσεων από το 2013 μέχρι το 2022 οδήγησε σε συνολικές επενδύσεις ύψους €9,4 δισ., εκ των οποίων €6,7 δισ. για αγορά ακινήτων, από τα οποία το €1,6 δισ. έχει χρησιμοποιηθεί για αγορά κατοικίας για σκοπούς μόνιμης διανομής, ενώ καταβλήθηκε σε ΦΠΑ γύρω στα €100 εκατ.

Σημείωσε επίσης ότι μέχρι το δεύτερο μισό του 2012, όταν το σχέδιο κάλυπτε και υπηκόους τρίτων χωρών, υπήρξαν 17 περιπτώσεις που επωφελήθηκαν του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ.

Καταγγελίες για εισφορές πολιτογραφηθέντων στον ΔΗΣΥ

Μιλώντας ενώπιον της επιτροπής, ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ Χρίστος Χριστοφίδης έκανε λόγο για εισφορές πολιτογραφηθέντων στο κυβερνών κόμμα, ΔΗΣΥ.

Επικαλούμενος στοιχεία στον κατάλογο των εισφορών προς τον ΔΗΣΥ και τον κατάλογο των πολιτογραφήσεων, ο κ. Χριστοφίδης έδωσε τα ονόματα πέντε πολιτογραφηθέντων, που είτε πριν και κυρίως μετά προχώρησαν σε εισφορές προς τον ΔΗΣΥ.

«Από τις περιπτώσεις που έχουμε επισημάνει, ένα συνολικό ποσό €205.000 έχουν κατατεθεί από πολιτογραφηθέντες στον ΔΗΣΥ και ενδεχόμενα να έχουν κατατεθεί από εταιρείες που δεν έχουμε επισημάνει», είπε καλώντας τον Γενικό Ελεγκτή και την Αρχή κατά της Διαφθοράς να τα εξετάσει.

Ο κ. Χριστοφίδης, έδωσε επίσης στην Επιτροπή Ελέγχου, στοιχεία για πέντε δικηγορικά γραφεία, τα οποία έχουν κάποια σχέση με νυν ή πρώην μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου και τους αριθμούς των πολιτογραφήσεων που έκαναν.

Δίνοντας στοιχεία για εμπλοκή μελών του Υπουργικού Συμβουλίου στις πολιτογραφήσεις μέσω συγγενικών προσώπων, ο κ. Χριστοφίδης είπε ότι το δικηγορικό γραφείο Νίκος Χρ. Αναστασιάδης και συνέταιροι υπέβαλε 57 αιτήσεις, το δικηγορικό γραφείο Κούσιος Κορφιώτης Παπαχαραλάμπους ΔΕΠΕ υπέβαλε 7 αιτήσεις και o νομικός oίκος Harneys (Αριστοδήμου, Λοϊζίδης, Γιολίτης ΔΕΠΕ), υπέβαλε 7 αιτήσεις.

Όπως πρόσθεσε, το δικηγορικό γραφείο Ανδρέας Δημητριάδης και ΣΙΑ ΔΕΠΕ υπέβαλε 272 αιτήσεις, αναφέροντας ότι το γραφείο ανήκει σε συγγενείς πρώτου βαθμού του πρώην Υπουργού Μάριου Δημητριάδη και το δικηγορικό γραφείο LLPO Law Firm, υπέβαλε 10 αιτήσεις.

Μιλώντας μετά το πέρας της συνεδρίας, ο Εκπρόσωπος της Ελεγκτικής Υπηρεσίας Μάριος Πετρίδης διευκρίνισε ότι εφόσον η θέση του νέου Εφόρου Φορολογίας είναι η ίδια με τους τρεις προκατόχους τους, ότι δηλαδή μια εξοχική κατοικία ικανοποιεί την απαίτηση του νόμου για κύρια και μόνιμη διαμονή στην Κύπρο, η Ελεγκτική Υπηρεσία θα ενημερώσει άμεσα την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αφού θεωρεί απαράδεκτο σε ένα κράτος δικαίου και όχι ανομίας να αποκρύβονται από ευρωπαϊκούς θεσμούς τα πραγματικά δεδομένα και γεγονότα.

Ερωτηθείς κατά πόσο θα αναμένουν γραπτή απάντηση από τον Έφορο για το θέμα, ο κ. Πετρίδης είπε ότι αν θέλει να κάνει γραπτή τοποθέτηση θα την συνυπολογίσουν και ότι μπορούν να αναμένουν 2-3 μέρες για επίσημη αντίδραση από το Τμήμα Φορολογίας.

Η Βουλευτής του ΔΗΣΥ Σάββια Ορφανίδου ΔΗΣΥ δήλωσε ότι η έκθεση του Γενικού Ελεγκτή σε αντίθεση με τα πορίσματα Καλογήρου και Νικολάτου, αφορά επιλεκτικό έλεγχο για την περίοδο 2013 και μετά χωρίς να λαμβάνει υπόψη ότι το ΚΕΠ ξεκίνησε το 2007. Πρόσθεσε ότι στη σημερινή Επιτροπή Ελέγχου ξεκαθάρισε ότι οι ισχυρισμοί του Γενικού Ελεγκτή για ενδεχόμενη απώλεια εσόδων είναι αβάσιμοι και ανυπόστατοι. Ειδικά για το θέμα του ΦΠΑ, είπε, το ΥΠΟΙΚ ξεκαθάρισε ότι η Κυβέρνηση Χριστόφια με κυβερνητικό νομοσχέδιο το 2012 άνοιξε το παράθυρο για επιβολή μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ για ξένους μη μόνιμους κάτοικους Κύπρου. Επιπλέον, είπε, τρεις διαφορετικοί Έφοροι Φορολογίας από το 2012 έδωσαν την ίδια ερμηνεία για την εφαρμογή της νομοθεσίας, η ορθότητα της οποίας επιβεβαιώθηκε με απόφαση του Εφοριακού Συμβουλίου.

Σχετικά με τις αναφορές της αντιπολίτευσης για εισφορές στον ΔΗΣΥ, είπε ότι όλα αυτά τα στοιχεία, όπως παραδέχτηκε και η αντιπολίτευση, είναι δημοσιοποιημένα στην επίσημη ιστοσελίδα του κόμματος με πλήρη διαφάνεια και με βάση τους εναρμονισμένους νόμους της GRECO. Είναι η δεύτερη φορά, είπε, που με βάση αυτά τα στοιχεία η αντιπολίτευση προσπαθεί να πλήξει τον ΔΗΣΥ και ανέφερε ότι για άλλη μια φορά η προσπάθεια θα πέσει στο κενό.

Πρόσθεσε ότι η Κυβέρνηση ανέλαβε την ευθύνη για τα λάθη και τις παραλείψεις του ΚΕΠ τερματίζοντας το πρόγραμμά το 2020, ενώ ήδη εξετάζονται υποθέσεις ποινικών αδικημάτων και ανάκλησης υπηκοοτήτων.

Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ Χρίστος Χριστοφίδης αναφερόμενος σε εισφορές πολιτογραφηθέντων στο κυβερνών κόμμα, ανέφερε ότι εγείρονται πολύ σοβαρά θέματα και θέματα τάξης γιατί δόθηκαν τα λεφτά και γιατί δόθηκαν σε χρόνο πλησίον της πολιτογράφησής τους. Είπε ότι κάλεσαν τον Γενικό Ελεγκτή, τον Επίτροπο Διαφάνειας και άλλους θεσμούς να ασχοληθούν με το θέμα και εξέφρασε την ευαρέσκειά του για την θετική ανταπόκριση.

Εκ μέρος του ΕΛΑΜ, ο Γεάδης Γεάδη, ανέφερε ότι είναι παραδεκτό ότι κάποιοι εκμεταλλευτήκαν τα χρυσά διαβατήρια για να τρώνε με χρυσά κουτάλια, κατά την έκφρασή του. Πρόσθεσε ότι μόνο με παραδειγματικές τιμωρίες θα ικανοποιηθεί του περί δικαίου αίσθημα του λαού.

«Το ΕΛΑΜ απαιτεί να περάσουν από τα λόγια και τις αποκαλύψεις στις τιμωρίες», ανέφερε.

Ο Βουλευτής της ΔΗΠΑ Αλέκος Τρυφωνίδης είπε ότι έθεσε στην Επιτροπή συγκεκριμένα ερωτήματα τα οποία μεταξύ άλλων αφορούν τα ακυρωθέντα συμβόλαια που αφορούν €1 δισ., τι γίνεται με τα διαβατήρια που εκδόθηκαν και για το  πως προχωρούν οι έλεγχοι για τα €3.5 δισ. συμβόλαια των οποίων εκκρεμεί ακόμα η μεταβίβαση της αγοράς στους επενδυτές.

Χρειάζεται, όπως είπε, τόσο η Αρχή κατά της Διαφθοράς όσο και η Νομική Υπηρεσία, να προχωρήσουν τις έρευνες, να τις ολοκληρώσουν, να καταλογίσουν ευθύνες, να τιμωρηθούν οι ένοχοι και «επιτέλους να γυρίσουμε σελίδα», διότι ο τόπος έχει εκτεθεί διεθνώς και «οφείλουμε να αποκαταστήσουμε τόσο την αξιοπιστία μας όσο και να βρούμε τους τρόπους συνέχισης ενός υγιούς και πετυχημένου τρόπου προσέλκυσης ξένων επενδύσεων», με το όφελος να διαχέεται σε όλη την κοινωνία.

Ο Βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών Σταύρος Παπαδούρης ανέφερε ότι ζήτησε προσωπικά από τον Έφορο Φορολογίας να του δώσει όλη την αλληλογραφία που είχαν από το 2011 μέχρι και σήμερα, όσον αφορά τις ερμηνευτικές εγκυκλίους που έκδιδε ο Έφορος Φορολογίας για τον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ, ώστε να φανεί αν υπήρχε οποιαδήποτε πολιτική κατεύθυνση από οποιοδήποτε Υπουργείο. Είπε επίσης ότι βρίσκονται σε αναμονή για να εκδοθούν οι κανονισμοί για τον Επίτροπο Διαφάνειας, ώστε να μπορέσει να προχωρήσει με δική του έρευνα ως πλέον ανεξάρτητος θεσμός.