Η 20η Ιουνίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων, ώστε να υπενθυμίζεται ο ξεριζωμός εκατομμυρίων ανθρώπων ανά τον κόσμο, που λόγω πολέμου, συγκρούσεων και διώξεων, αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη μητρική τους γη.
Άνθρωποι σε μια διαδρομή χωρίς επιστροφή, ένα ποτάμι που ποτέ δεν θα φέρει πίσω το ίδιο νερό, παρότι θα ξεχειλίσει ακόμη αμέτρητες φορές.
Πέντε (5) εκατομμύρια άνθρωποι εγκαταλείπουν την Ουκρανία, 2.7 εκατομμύρια, το Αφγανιστάν, 2.4 εκατομμύρια το Σουδάν, 6.8 εκατομμύρια τη Συρία και 1.2 εκατομμύρια από Μιανμάρ (Myanmar), ενώ μέχρι τα τέλη του έτους 2021, ο αριθμός των ανθρώπων που εκτοπίστηκαν εξαιτίας πολέμων, βίας, διώξεων και παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων είχε φτάσει στα 89,3 εκατομμύρια.
Αριθμός μεγαλύτερος κατά 8% από τους αριθμούς που καταγράφηκαν κατά το 2020 και τουλάχιστον διπλάσιος σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες[1] (UNHCR).
Άνθρωποι που ξεριζώνονται από διαφορετικές αιτίες και αφορμές.
Γιατί δεν είναι μόνο οι πόλεμοι, δεν είναι μόνο οι ένοπλες συρράξεις, που από τα χρόνια αναζητάς ποια να ήταν άραγε η πραγματική αιτία, είναι ο φόβος, η τυραννία, η φίμωση αλλά και η απάνθρωπη μεταχείριση παιδιών, κοριτσιών, γυναικών σε καθεστώτα απόλυτα, με μια κοινωνική ηθική που ευνοεί τους άντρες και εργαλειοποιεί τις γυναίκες, σε ένα κόσμο της ετικέτας και της ψηφιοποιημένης εικόνας των ψεύτικων χρωμάτων, που ζητούν να θαμπώσουν τα μάτια και να τα κρατήσουν κλειστά μπροστά στην τραγική αλήθεια της απελπισίας των συνανθρώπων μας.
Αναντίλεκτα, οι τρέχουσες προκλήσεις για τις σύγχρονες κοινωνίες αναφορικά με την επαρκή προστασία των δικαιωμάτων των προσφύγων, μεγεθύνονται υπό το φως της συνεχιζόμενης αύξησης των αριθμών των εκτοπισμένων προσώπων, λαμβάνοντας υπόψη τον πόλεμο που διαδραματίζεται στην Ουκρανία από τον περασμένο Φεβρουάριο.
Σήμερα, η ανάγκη όπως τα κράτη που υποδέχονται τα τεράστια προσφυγικά κύματα να βρίσκονται σε συνεχή ετοιμότητα για να παρέχουν επαρκή στήριξη και αλληλεγγύη στους ανθρώπους που αναζητούν προστασία σε αυτά, καθίσταται πιο επιτακτική από ποτέ.
Οι διακρίσεις, η περιθωριοποίηση και η εκμετάλλευση ατόμων που βρίσκονται, εξαιτίας του εκτοπισμού τους, σε καθεστώς ευαλωτότητας, αποτελούν φαινόμενα που οι φορείς όπως ο Θεσμός του Επιτρόπου Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, εντεταλμένοι να επαγρυπνούν σε ζητήματα παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να παρεμβαίνουν για την εξασφάλιση του σεβασμού τους, συχνά καλούνται να διαχειριστούν.
Μέσα από τις τακτικές επισκέψεις μας στα Κέντρα Υποδοχής και Φιλοξενίας αιτητών ασύλου εντοπίζονται, καταγράφονται και επισημαίνονται ζητήματα που αφορούν στις υλικοτεχνικές υποδομές των Κέντρων και στις υπηρεσίες που παρέχονται στους διαμένοντες σε αυτά, ενώ παρεμβάσεις έχουν επίσης γίνει, για θέματα που αφορούν το πλαίσιο στήριξης και κάλυψης των υλικών συνθηκών υποδοχής αιτητών ασύλου που διαμένουν εκτός των Κέντρων Υποδοχής, καθώς και το δικαίωμα στην οικογενειακή ενότητα κατόχων διεθνούς προστασίας, δεδομένου ότι, η οικογενειακή ενότητα συνιστά τόσο νομική αρχή όσο και λόγο ανθρωπιστικό, ενώ ταυτόχρονα, αποτελεί ένα ουσιαστικό πλαίσιο για την προστασία και την επανάκτηση μίας σχετικής κανονικότητας στη ζωή των προσφύγων στα κράτη που αναζητούν άσυλο.
Η συνεχής επαγρύπνηση για τα θέματα των προσφύγων επιβάλλει την ενεργή συμμετοχή μας σε εκστρατείες ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης σε ότι αφορά τα δικαιώματά των προσφύγων αλλά και την παρακολούθηση της εφαρμογής του οικείου νόμου (προσφύγων νόμου), γεγονός που λαμβάνει χώρα με τη στενή μας συνεργασία με μη κυβερνητικούς οργανισμούς.
Η σημερινή μέρα, όμως, δεν μπορεί να μην ξύσει και τις δικές μας πληγές.
Στρέφει το βλέμμα στη δίκη μας προσφυγιά, στον δικό μας ξεριζωμό, που για 48 χρόνια συνεχίζει να ριζώνει αφήνοντας τη γη των γονιών και των παππούδων μας διψασμένη να αναζητά το μοναδικό νερό της επιστροφής!
[1] https://www.unhcr.org/cy/2022/06/16/unhcr-global-displacement-hits-another-record-capping-decade-long-rising-trend/
