ΚΥΠΕ
H Κύπρος προβάλλει στρατιωτικά ως η πιο αδύναμη και ουσιαστικά ανυπεράσπιστη χώρα στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή, αναφέρει μελέτη του Κυπριακού Κέντρου Στρατηγικών Μελετών (ΚΚΣΜ), με θέμα τη σύγκριση δυνάμεων στην ευρύτερη περιοχή, περιλαμβανομένης της Ελλάδας και της Κύπρου.
Συμπληρώνεται πως παρότι διαθέτει από τα υψηλότερα κατά κεφαλήν εισοδήματα στην περιοχή, η Κυπριακή Δημοκρατία παρουσιάζει τις χαμηλότερες δαπάνες για την άμυνα, ενώ ταυτόχρονα είναι εκτεθειμένη στην παρουσία των τουρκικών κατοχικών δυνάμεων και στην απειλή που δύνανται να προβάλουν στο νησί, το δε οπλοστάσιό της είναι συγκριτικά μικρό και εν πολλοίς πεπαλαιωμένο.
Όπως αναφέρεται, σκοπός της μελέτης είναι η ανάδειξη του γενικότερου συσχετισμού ισχύος στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή, καθώς και η αξιολόγηση των ικανοτήτων των ισχυρών κυρίως δρώντων στην περιοχή, στη βάση στοιχείων από ανοικτές και προσβάσιμες πηγές, όπως το SIPRI, το IISS, το RUSI, το ΔΝΤ, το CIA Factbook, το Global Firepower και η Eurostat.
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα και τις διαπιστώσεις από τη μελέτη που εκπόνησε ο Δρ. Άριστος Αριστοτέλους, επικεφαλής του ΚΚΣΜ και Ειδικός σε Θέματα Άμυνας και Στρατηγικής, η Τουρκία με το εύρος των αμυντικών της δυνατοτήτων και την ανεπτυγμένη πολεμική της βιομηχανία φαίνεται να ξεχωρίζει για το στρατιωτικό της εκτόπισμα στην περιοχή και όχι μόνο.
Ειδικότερα, αναφέρεται πως η Άγκυρα παρουσιάζει ικανότητες να υποστηρίζει ακόμη και παρουσία δυνάμεων της σε διάφορα σημεία στην περιοχή ή και αλλού στην Αφρική, ούσα σε θέση να στηρίζει ενεργό στρατιωτική εμπλοκή της στο Ιράκ, τη Συρία, τη Λιβύη αλλά και στην Κύπρο και να εκδηλώνει δυνατότητες προβολής ισχύος πέραν του γεωγραφικού της χώρου, εξυπηρετώντας στόχους της αναθεωρητικής της πολιτικής.
Σημειώνεται ωστόσο πως παρά τις αυξημένες αμυντικές της δαπάνες, ο αποκλεισμός της από στρατιωτικά προγράμματα των ΗΠΑ έχουν δυσχεράνει την απρόσκοπτη αναβάθμιση των δυνάμεων της, ενώ ταυτόχρονα η δράση των Κούρδων παραμένει για την Τουρκία μόνιμη απειλή και ο περίγυρός της αρκετά επισφαλής.
Περνώντας στο Ιράν, αναφέρει ότι η χώρα με το εκτεταμένο, αν και εν πολλοίς πεπαλαιωμένο οπλοστάσιό της, καθώς και άλλα οπλικά και διαστημικά μέσα που κατέχει, είναι ιδιαίτερα υπολογίσιμη στρατιωτική δύναμη, διαθέτοντας ισχυρό στόλο μη επανδρωμένων αεροσκαφών και πολλές χιλιάδες βαλλιστικών και άλλων πυραύλων μακρού βεληνεκούς.
Προστίθεται ότι τα παραπάνω του προσδίδουν συγκριτικό πλεονέκτημα στον τομέα αυτό έναντι διαφόρων δυνάμεων στην περιοχή, σημειώνοντας παράλληλα πως η δυνατότητα παραγωγής μέσων μαζικής εξόντωσης και η προοπτική ανάπτυξης πυρηνικών ικανοτήτων καθίσταται εφιαλτική για το Ισραήλ και για άλλους δρώντες εντός και πέραν της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής.
Συμπληρώνεται ακόμη ότι η δράση παραστρατιωτικών οργανώσεων, εφοδιασμένων με εκατοντάδες χιλιάδες πυραύλους, υποστηριζόμενων από την Τεχεράνη, όπως η Χεζμπολάχ στο Λίβανο, η Χαμάς στη Γάζα και οι Χούθι στην Υεμένη, συνιστούν το μακρύ χέρι του Ιράν για έμμεση προβολή ισχύος στη Μέση Ανατολή, με τα πλήγματα των ισραηλινών επιχειρήσεων κατά της Χαμάς και της Χεζμπολάχ να αυξάνουν το κενό αποτρεπτικών ικανοτήτων και άμυνας της Τεχεράνης, αφήνοντάς την ακόμη πιο εκτεθειμένη σε νέο κύκλο κτυπημάτων από το Ισραήλ που για λόγους γοήτρου θα είναι υποχρεωμένη επίσης να ανταποδώσει.
Σε ό,τι αφορά το Ισραήλ, αναφέρεται πως παρά τα σχετικά μικρά του μεγέθη κατέχει σημαντική θέση στην περιοχή, παρουσιάζοντας τις υψηλότερες αμυντικές δαπάνες, μετά τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και διαθέτοντας μια αξιόλογη πολεμική μηχανή, ένεκα και του πυρηνικού του οπλοστασίου.
Υπογραμμίζεται επίσης το υψηλό τεχνολογικό επίπεδο των δυνάμεών του, το οποίο χαρακτηρίζει τη διαστημική και άλλη κατασκοπευτική του δεινότητα, την αντιαεροπορική του άμυνα, το μακράς εμβέλειας πυραυλικό του σύστημα και τα μη επανδρωμένα οχήματα, και ασφαλώς την Πολεμική του Αεροπορία, ενώ καθοριστική της αποτελεσματικότητας του είναι η διαχρονική λογισμική και επιχειρησιακή στήριξη που το Ισραήλ έχει από τις ΗΠΑ.
Συγκρινόμενη με άλλους δρώντες, η Ελλάδα, ως Μεσογειακή και όχι Μεσανατολική χώρα, αναφέρεται πως διαθέτει αρκετές δυνάμεις για αποτελεσματική υπεράσπιση του εθνικού της χώρου, με αιχμή του δόρατος τη βελτιωμένη σε ικανότητες Ελληνική Αεροπορία και το Ναυτικό, ενώ ως μέλος του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. προβάλλει ως αξιόλογη δύναμη στην Ανατολική Μεσόγειο, σε σύγκριση με άλλες χώρες της περιοχής, παρότι η επίσης Νατοϊκή Τουρκία, ένεκα γεωγραφικής θέσης και περισσότερων αεροπορικών και ναυτικών μέσων, κάπως πλεονεκτεί, χωρίς να υποτιμούνται και οι ικανότητες της Αιγύπτου και του Ισραήλ.
Τέλος, η μελέτη αναφέρει ότι η μικρή σε έκταση, πληθυσμό και οικονομικά μεγέθη Κύπρος, προπύργιο, όπως χαρακτηρίζεται, της Ε.Ε. στην περιοχή, προβάλλει στρατιωτικά ως η πιο αδύναμη και ουσιαστικά ανυπεράσπιστη χώρα στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή.
Όπως σημειώνεται, η Κύπρος έχει μεν ένα από τα υψηλότερα κατά κεφαλήν εισοδήματα, το δεύτερο μετά το Ισραήλ, αλλά τις χαμηλότερες δαπάνες για την άμυνα, ήτοι $535 εκ. έναντι $540 εκ. του Λιβάνου και $1,3 δισ. της Ιορδανίας, ενώ ταυτόχρονα είναι εκτεθειμένη στην παρουσία των τουρκικών κατοχικών δυνάμεων και στην απειλή που δύνανται να προβάλουν στο νησί, το δε οπλοστάσιό της είναι συγκριτικά μικρό και εν πολλοίς πεπαλαιωμένο.
Δημογραφικά και οικονομικά στοιχεία των χωρών της περιοχής
Σε ό,τι αφορά επιμέρους στατιστικά στοιχεία, αναφέρεται πως η Αίγυπτος με πληθυσμό 109,5 εκ. παραμένει η μεγαλύτερη χώρα στην περιοχή, με δεύτερο το Ιράν με 87,5 εκ. που έχει ξεπεράσει την Τουρκία, η οποία τώρα βρίσκεται στην τρίτη θέση πληθυσμιακά, με 83,6 εκ. Ακολουθεί το Ιράκ με 41,2 εκ. Στην Ελλάδα ο πληθυσμός ανέρχεται στα 10,5 εκ. και στο Ισραήλ 9,2 εκ, με την Κύπρο με 1,1 εκ να αποτελεί τη μικρότερη πληθυσμιακά χώρα στην περιοχή.
Σε ό,τι αφορά την οικονομία, πρώτη με μεγάλη διαφορά ως προς το μέγεθος του ΑΕΠ είναι η Τουρκία, με $1,15 τρισ., δεύτερη η Σαουδική Αραβία με $1,11 τρισ., τρίτο το Ισραήλ με $540 δισ. και ακολουθεί το Ιράν με $386 δισ. Η Ελλάδα με το ΑΕΠ της στα $256 δισ. έχει υποχωρήσει στην έβδομη θέση, ενώ ακολουθούν η Αίγυπτος και το Ιράκ.
Αναφορικά με τις αμυντικές δαπάνες, τα υψηλότερα επίπεδα καταγράφονται στη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ισραήλ ($69,1 δισ., $20,7 δισ. και $19,2 δισ. αντίστοιχα). Η Τουρκία για το 2024 έχει προϋπολογισμένο, για σκοπούς άμυνας, ποσό $16,5 δισ., που αν τελικά υλοποιηθεί θα είναι κατά 90% περίπου υψηλότερο των προηγούμενων χρόνων, ενώ Ιράν και Ελλάδα διαθέτουν για την άμυνα γύρω στα $7 δισ. και η Αίγυπτος $5 δισ.
Χερσαίες δυνάμεις
Αναφορικά με το στρατιωτικό ανθρώπινο δυναμικό, αναφέρεται ότι παρά τις δραστικές μειώσεις σε ανθρώπινο δυναμικό υπό τα όπλα, το Ιράν με 441.000 στρατιώτες (Στρατό, Αεροπορία, Ναυτικό) και χωρίς να λαμβάνονται υπόψιν οι εφεδρείες, υπερέχει αισθητά έναντι της Τουρκίας και της Αιγύπτου, το προσωπικό των οποίων ανέρχεται σε 355.200 και 348.500 αντίστοιχα. Το Ισραήλ διαθέτει 169.500 στρατιώτες και η Ελλάδα 141.800. Τον μικρότερο στρατό, γύρω στις 10.000, διαθέτει η Κύπρος, ενώ στην προτελευταία θέση είναι ο Λίβανος με 60.000.
Στον τομέα των αρμάτων μάχης, ξεχωρίζουν η Αίγυπτος και η Τουρκία, με την πρώτη να διαθέτει 2.480 κύρια άρματα μάχης και τη δεύτερη 2.378. Ακολουθούν το Ιράν με 1.513, το Ισραήλ με περισσότερα από 1.300 και η Ελλάδα με 1.228.
Αναφορικά με τον αριθμό των Τεθωρακισμένων Οχημάτων Μεταφοράς Προσωπικού, η Τουρκία με 6.403 ΤΟΜ, η Αίγυπτος με 5,244 και η Ελλάδα με 2.107 υπερέχουν έναντι των υπολοίπων κρατών. Αισθητή είναι η υπεροχή του Ιράν στο Πυροβολικό, με 6.800 και πλέον πυροβόλα σε σύγκριση με 4.468 της Αιγύπτου και 3.526 της Ελλάδας. Ακολουθεί η Τουρκία με 2.762, η Ιορδανία με 1.285 και το Ιράκ με 1.064.
Εκτός από την κατοχή σημαντικού αριθμού μη επανδρωμένων αεροσκαφών και πυραύλων Κρουζ, το Ιράν υπερέχει σημαντικά σε αριθμούς πυραύλων εδάφους – εδάφους, συγκρινόμενη με οποιαδήποτε άλλη δύναμη στην περιοχή. Η εμβέλεια των πυραύλων Shahab -3 και Sejj-1-2 που κατέχει φτάνει ή ξεπερνά τα 1.200 χιλ. και τα 2.500 χιλ.
Η Τεχεράνη εργάζεται ακόμη για ανάπτυξη πυραύλων με μεγαλύτερο βεληνεκές, ενώ η Χαμάς και ιδίως η Χεζμπολάχ, με τις εκατοντάδες χιλιάδες πυραύλων που διαθέτουν, ορισμένοι με εμβέλεια μέχρι και 600 χιλ., προσθέτουν στην ιρανική ισχύ. Στον αντίποδα, το Ισραήλ διαθέτει τους πυραύλους Jericho -2 και Jericho -3 με ακτίνα δράσης 1.500 χιλ. – 6.500 χιλ. και η Σαουδική Αραβία τους DF-3 και DF-4 με βεληνεκές 2.600 χιλ. και 2.100 χιλ. αντίστοιχα.
Στην κατηγορία των πυρηνικών και χημικών όπλων, αναφέρεται πως το Ισραήλ διαθέτει 90 πυρηνικές κεφαλές ως μέσο έσχατης ανάγκης σε περίπτωση που κινδυνεύσει άμεσα η ύπαρξή του, ενώ το Ιράν εκτός από δυνατότητες κατασκευής χημικών όπλων βρίσκεται πολύ κοντά στην απόκτηση πυρηνικών μέσων, γεγονός που απασχολεί έντονα το Ισραήλ και θα προσέβλεπε ή ακόμη και θα σχεδίαζε διακοπή της ανάπτυξής τους.
Αεροπορικές δυνάμεις
Η Αίγυπτος και η Σαουδική Αραβία με 589 και 441 μαχητικά αεροσκάφη αντίστοιχα, διαθέτουν περισσότερα σκάφη σε σχέση με τις άλλες χώρες της περιοχής, αναφέρεται στη συνέχεια, προσθέτοντας ότι ακολουθούν το Ισραήλ με 340, η Τουρκία με 294, το Ιράν με 265 και η Ελλάδα με 229.
Συμπληρώνεται ότι τα πιο προηγμένα τεχνολογικά αεροσκάφη τα διαθέτουν το Ισραήλ και η Σαουδική Αραβία, ενώ οι αμερικανικές απαγορεύσεις προς την Τουρκία έχουν επηρεάσει σε ποιοτικό επίπεδο την Πολεμικής της Αεροπορία.
Ναυτικές δυνάμεις
Όσον αφορά στον τομέα του Ναυτικού, η μελέτη παραθέτει πως η Τουρκία σε σύγκριση με άλλες χώρες, διαθέτει πολύ μεγαλύτερο ανθρώπινο δυναμικό στο Ναυτικό, ήτοι 45.000. Ακολουθούν η Αίγυπτος με 18.500, το Ιράν με 18.000, η Ελλάδα με 14.300, η Σαουδική Αραβία με 13.500 και το Ισραήλ με 9.500.
Συμπληρώνεται ότι το Ιράν, με 19 υποβρύχια, έχει πλήρη υπεροχή έναντι των γειτονικών χωρών που στερούνται εντελώς των μέσων αυτών, ωστόσο, η Σαουδική Αραβία διαθέτει 10 φρεγάτες έναντι 9 κορβετών του Ιράν, καθώς και 89 περιπολικά έναντι 61 ιρανικών και 33 ιρακινών. Αντίστοιχα, στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, η Τουρκία διαθέτει 12 υποβρύχια, η Ελλάδα 10, η Αίγυπτος 8 και το Ισραήλ 5.
Σημειώνεται ότι η Αίγυπτος διαθέτει δύο ελικοπτεροφόρα και η Τουρκία ένα, με προοπτική το Τουρκικό Ναυτικό να ενισχυθεί προσεχώς και με ένα αεροπλανοφόρο, το οποίο βρίσκεται υπό κατασκευή από την εγχώρια πολεμική βιομηχανία.
Όσον αφορά στις φρεγάτες και τις κορβέτες, αναφέρεται πως η Τουρκία διαθέτει 16 φρεγάτες και 9 κορβέτες, η Ελλάδα και η Αίγυπτος διαθέτουν 14 φρεγάτες η κάθε μία και το Ισραήλ 7 κορβέτες.
Η Αίγυπτος διαθέτει επίσης γύρω στα 70 περιπολικά σκάφη, ενώ το Ισραήλ, η Τουρκία και η Ελλάδα από περίπου 40, ενώ τα περισσότερα ναρκαλιευτικά σκάφη διαθέτουν η Αίγυπτος και η Τουρκία, με 14 και 11 αντίστοιχα, με την Ελλάδα να διαθέτει 7.
Συμπληρώνεται ότι η Τουρκία υπερέχει σημαντικά στα αποβατικά σκάφη με 41, σε σύγκριση με 15 της Αιγύπτου και 15 του Ισραήλ και 13 της Ελλάδας.
Τέλος, τα μόνα μέσα που διαθέτει η Κύπρος στο Ναυτικό είναι περίπου 6 περιπολικά, καταλήγει η μελέτη.
