Μιχάλης Λουκά
Μαζί με τις βροχές, τις καταιγίδες και τα χιόνια, τα βαρομετρικά χαμηλά που βρήκαν στο διάβα τους την Κύπρο το τελευταίο δίμηνο, μας έχουν φέρει και την ελπίδα. Μας όπλισαν με την αισιοδοξία ότι ο κίνδυνος της ερημοποίησης και των στεγνών φραγμάτων ενόψει του καλοκαιριού που μας έρχεται, μπορεί να αποφευχθεί.
Ο προφανής λόγος είναι η αυξημένη συχνότητα των βροχοπτώσεων και της χιονόπτωσης (στο Τρόοδος) στο φινάλε του έτους που μόλις αποχαιρετίσαμε. Την τεκμηρίωση όμως τη δίνουν οι αριθμοί:
Η εισροή νερού στα φράγματα τον Νοέμβριο (3.084 εκατομμύρια κυβικά μέτρα) και μέχρι το πρωί της 30ής Δεκεμβρίου (5.013 εκατομμύρια κυβικά μέτρα), ήταν συνολικά υψηλότερη από τους αντίστοιχους μήνες του 2023-2024 (3.921 εκατομμύρια κυβικά μέτρα) και του 2022-2023 (5.898 εκατομμύρια κυβικά μέτρα). Δύο υδρολογικών ετών δηλαδή που συνδέονται με την ανομβρία.
Κρίσιμος ο Ιανουάριος
Ο κρίσιμος μήνας για να αντιστραφεί η πορεία προς τη ξηρασία είναι αυτός που μόλις σήμερα υποδεχθήκαμε. Οκτώ φορές κατά την τελευταία δεκαετία, από το 2014-2015 και εντεύθεν, ο Ιανουάριος έδωσε μακράν τις μεγαλύτερες εισροές νερού στα φράγματα. Μία από τις δύο φτωχές εξαιρέσεις του κανόνα ήταν η περσινή, με μόλις 7.3 εκατομμύρια κυβικά μέτρα εισροής νερού. Μπορεί φέτος να ξεπεραστεί;
Η χιονόστρωση στην κορυφή της ψηλότερης οροσειρά του τόπου, που σήμερα το πρωί (2/1) μετρήθηκε στα 22 εκατοστά, καθώς και στα 2 εκατοστά στην πλατεία, σε συνδυασμό με τις πρώτες εικόνες από ρυάκια, μικρά ποτάμια και γεφύρια να «ξυπνούν», θα αποδειχθούν ωφέλιμοι παράγοντες για τις καλλιέργειες και την αποθήκευση νερού. Χρειάζονται ωστόσο νέα βαρομετρικά χαμηλά με συνεχόμενες βροχές για να πάρουμε ένα καλύτερο αποτέλεσμα.
Το 2025 και η αφαλάτωση
Πώς εισήλθε το 2025; Τις πρώτες δυο μέρες με ηλιοφάνεια. Στη σημερινή δε ενημέρωση από το Τμήμα Μετεωρολογίας αναφέρεται πως οι πρώτες βροχές του έτους αναμένονται την προσεχή Κυριακή. Τα καιρικά δεδομένα ωστόσο είναι συνεχώς μεταβαλλόμενα και μας κρατούν με την προσδοκία για νέες βροχές και χιόνια που τόσο πολύ χρειάζεται ο τόπος μας.
Μεταξύ άλλων για να αποτρέψουν τον κίνδυνο μιας σχεδόν καθολικής εξάρτησης της ύδρευσης και της άρδευσης, από τη χρησιμότατη μεν αλλά κοστοβόρα αφαλάτωση και προπάντων χαμηλότερης δυναμικότητας απέναντι στην αυξημένη καλοκαιρινή ζήτηση. Η απαραίτητη εδώ και καιρό ενίσχυση με κινητές μονάδες, όπως ανακοινώθηκε, δεν θα προηγηθεί του καλοκαιριού του 2025.
Μετά την τελευταία επίσκεψη της «Elenas» και τις βροχές που διήρκησαν σχεδόν για μια εβδομάδα, καταγράφηκε η παραγωγικότερη περίοδος του Δεκεμβρίου, με συνολική ροή στα φράγματα συνολικά γύρω στα 2.6 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερό. Η τελευταία μέτρηση (30/12) από το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων έδειξε πως από την περασμένη Παρασκευή έως προχθές το πρωί, οι αποθηκευμένες ποσότητες αυξήθηκαν κατά 987 χιλιάδες κυβικά μέτρα νερού.
Γεγονός που ανέβασε στο 26,1% τη συνολική πληρότητα στα δεκαοκτώ μεγαλύτερα φράγματα του τόπου. Πρόκειται για μικρό άλμα ωστόσο ήταν αναμενόμενο πως δεν θα γέμιζαν αμέσως οι κυπριακές «αποθήκες» καθώς το περσινό, πολύ φτωχό σε βροχές υδρολογικό έτος 2023-2024, είχε αφήσει διψασμένη την κυπριακή γη, προκαλώντας μεταξύ άλλων σοβαρές περικοπές υδροδότησης για σκοπούς άρδευσης.
Τα μεγαλύτερα φράγματα
Σύμφωνα με τις μετρήσεις στις 30 Δεκεμβρίου, οι ποσότητες νερού στα μεγαλύτερα, κατά σειρά χωρητικότητας, φράγματα της Κύπρου ήταν οι ακόλουθες:
- Κούρης: 25.479 εκατομμύρια κυβικά μέτρα και πληρότητα 22,2%
- Ασπρόκρεμμος: 15.325 εκατομμύρια κυβικά μέτρα και πληρότητα 29,3%
- Ευρέτου: 5.660 εκατομμύρια κυβικά μέτρα και πληρότητα 23,6%
- Κανναβιού: 5.176 εκατομμύρια κυβικά μέτρα και πληρότητα 30,1%
- Καλαβασός: 4.202 εκατομμύρια κυβικά μέτρα και πληρότητα 24,6%
- Διπόταμος: 4.568 εκατομμύρια κυβικά μέτρα και πληρότητα 29,5%
- Λεύκαρα: 5.688 εκατομμύρια κυβικά μέτρα και πληρότητα 41,1%
- Γερμασόγεια: 3.372 εκατομμύρια κυβικά μέτρα και πληρότητα 25%
