Πραγματοποιήθηκε ενημέρωση στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Γεωργίας και Φυσικών Πόρων, αναφορικά με τα προβλήματα τα οποία εμφανίζονται σε σχέση με την εμπορία του χαλλουμιού και τις καταγγελίες για κατασκευή χαλλουμιού κατά παράβαση του προτύπου. Στη συνεδρία συμμετείχαν ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Κώστας Καδής και η Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Νατάσα Πηλείδου.
Το χαλλούμι κατοχυρώθηκε ως προστατευόμενο ονομασίας προέλευσης (ΠΟΠ) τον περασμένο Απρίλιο με έναρξη εφαρμογής από την 1η Οκτωβρίου. Σε τοποθέτηση του ο Προέδρου της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής προς την Κυβέρνηση και τους Υπουργούς, ανέφερε την άνοδο του κόστους και το πως μπορεί να προστατευθεί το χαλλούμι.
Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρίστος Ορφανίδης, ζήτησε όπως ενημερωθεί για το πόσα πρόβατα υπάρχουν σήμερα και πόσα πρόβατα θεωρούνται κυπριακής προέλευσης καθώς και πόσα αναμένεται να θεωρηθούν λόγω εισαγωγών.
Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Κυριάκος Χατζηγιάννης στην τοποθέτηση του αναφέρθηκε στους νόμους της αγοράς με τα Υπουργεία να καλούνται να βρουν λύσεις δίχως αχρείαστες αντιπαραθέσεις με στόχο τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.
Ο Βουλευτής του ΕΛΑΜ, Λίνος Παπαγιάννης εξέφρασε τον προβληματισμό του για το δεδομένο ότι στα κατεχόμενα πέραν της Ευρωπαϊκής χορηγίας που λαμβάνουν, έχουν τη δυνατότητα να παράγουν το χαλλούμι και σε τρίτες χώρες. Κάλεσε τον Υπουργό εάν είναι εις γνώση του το θέμα και ζήτησε όπως αλλάξει η πολιτική της Κυβέρνησης για το εν λόγω ζήτημα.
Η Υπουργός Εμπορίου, Νατάσα Πηλείδου, λαμβάνοντας τον λόγο τόνισε τη σημαντικότητα της κατοχύρωσης του χαλλουμιού ως «ΠΟΠ». «Το Υπουργείο προσπαθεί να το κατοχυρώσει σε τρίτες χώρες με προσπάθειες εγγραφής του σε σημαντικές αγορές».
Οι εξαγωγές σύμφωνα με την Υπουργό «βρίσκονται σε ενθαρρυντικό σημείο», ενώ, «σίγουρα υπήρξαν προκλήσεις λόγω της πανδημίας». Εν συνεχεία, έκανε αναφορά στις κύριες αγορές του χαλλουμιού τονίζοντας πως τα κατεχόμενα «δεν έχουν το δικαίωμα να το εξάγουν σε τρίτες χώρες».
Από τους παραγωγούς, ο Εκπρόσωπος των Αιγοπροβατοτρόφων, αισθάνθηκε απογοητευμένος από τις απαντήσεις καθώς το χαλλούμι, «δεν παράγεται σαν ΠΟΠ προϊόν».
Με τη σειρά του, ο Εκπρόσωπος του Συνδέσμου Τυροκόμων επιβεβαίωσε τα πλεονάσματα στα αποθέματα χαλλουμιού και της αδυναμίας εξαγωγής του προϊόντος λόγω της πανδημίας. Αναφέρθηκε στην έλλειψη ψυκτικών θαλάμων για τη φύλαξη του χαλλουμιού στην Κύπρο, με αποτέλεσμα αρκετές ποσότητες να «μεταβιβάζονται σε ψυκτικούς θαλάμους στο εξωτερικό».
Στο θέμα παραγωγής του χαλλουμιού από τα κατεχόμενα και τους Τουρκοκυπρίους, εκφράστηκε ο προβληματισμός καθώς «δεν υπάρχει ο έλεγχος και λόγω του χαμηλότερου κόστους και τιμής με αποτέλεσμα να δημιουργείται αθέμιτος ανταγωνισμός».
Σύμφωνα με τον Γενικό Διευθυντή του Παγκύπριου Οργανισμού Αγελαδοτρόφων, κ. Νίκο Παπακυριακού, οι Τουρκοκύπριοι ζήτησαν από διάφορες αραβικές χώρες να εγγράψουν τη λέξη χαλλούμι. «Πουλάνε τούρκικα χαλλούμα 4 δολάρια το κιλό. Συρρικνώνεται η δική μας γκάμα προϊόντων… Τους δώσαμε τα όπλα να μας πολεμάνε. Ελέγχει τις τρίτες χώρες, θα ελέγχει και την ευρωπαϊκή αγορά».
Συνεχίζοντας, ο Γενικός Διευθυντής του ΠΟΑ είπε πως ο κανονισμός της πράσινης γραμμής είναι η «κερκόπορτα της διάλυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας» διότι «παραδόθηκε το χαλλούμι στα κατεχόμενα».
Εν συνεχεία, ο Γενικός Γραμματέας ΠΕΚ, Μιχάλης Λύτρας, δήλωσε πως είναι ανάγκη να τηρούνται οι έλεγχοι, «η Τουρκία στέλνει χαλλούμι στα κατεχόμενα για να περνά στις ελεύθερες περιοχές και να εξάγεται δίχως κάποιος να μπορεί να το ελέγξει».
Με το πέρας της Επιτροπής, ο Υπουργός Γεωργίας, Κώστας Καδής, προέβη σε δηλώσεις όπου χαρακτηριστικά ανέφερε
«Είχαμε την ευκαιρία σήμερα να ενημερώσουμε την Επιτροπή Γεωργίας της Βουλής γύρω από τις διαδικασίες εφαρμογής του σχετικού κανονισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης που κατοχυρώνει ουσιαστικά το χαλλούμι μετά την η 1η Οκτωβρίου.
Ουσιαστικά ενημερώσαμε ότι το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, σε συνεργασία με τον φορέα που θα ελέγχει την εφαρμογή του προτύπου του χαλλομιού στην Κύπρο, τον οργανισμό «Bureau Veritas», έχουν διαμορφώσει τη σχετική συμφωνία συνεργασίας, η οποία άρχισε ουσιαστικά να εφαρμόζεται από την 1η Οκτωβρίου».
Σύμφωνα με τον Υπουργό: «Όλα τα έγγραφα που αφορούν τη διαδικασία συμμετοχής στο ΠΟΠ, είναι δημοσιευμένα τόσο στην Ελληνική όσο και στη Τουρκική γλώσσα, στην επίσημη ιστοσελίδα του κράτους».
Σε σχέση με τη συμμετοχή στη διαδικασία, «μέχρι σήμερα έχουν υποβάλει αίτηση για συμμετοχή στο σύστημα πιστοποίησης και ελέγχου για το χαλλούμι ΠΟΠ, 61 τυροκομεία εκ των οποίων έχουν λάβει προκαταρτική έγκριση τα 42» ενώ τα «42 τυροκομεία που έχουν λάβει την προκαταρτική έγκριση, παράγουν πέραν του 85% της παραγόμενης ποσότητας χαλλουμιού στην Κύπρο».
Παράλληλα, «έχουν υποβάλει υπεύθυνη δήλωση για συμμετοχή στο Σύστημα Πιστοποίησης και Ελέγχου για το Χαλλούμι ΠΟΠ, 953 Αιγοπροβατοτρόφοι, 233 Αγελαδοτρόφοι και 8 μεικτές εκμεταλλεύσεις».
Ακόμη ο κ. Καδής διευκρίνισε πως, «οι επιτόπιοι ελέγχοι της «Bureau Veritas» στις κτηνοτροφικές μονάδες θα αρχίσουν την 1η Ιανουαρίου του 2022».
Ο Υπουργός σημείωσε πως ο Οργανισμός επικοινώνησε και με τα κατεχόμενα για την πραγματοποίηση ελέγχων, σημειώνοντας πως «θα είναι η πρώτη φορά, που με τόσο συντεταγμένο και συγκεκριμένο τρόπο, θα εφαρμόζετε το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο στα Κατεχόμενα, για την παραγωγή χαλλουμιού ΠΟΠ, που να πληροί όλες τις προδιαγραφές και να εναρμονίζεται με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς».
Για τα αποθέματα ο κ. Καδής ανέφερε ότι ένεκα της πανδημίας έχουν συσσωρευθεί με αποτέλεσμα «το Υπουργείο Εμπορίου σε συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών, να προβούν σε διαβήματα στις Πρεσβείες μας για στοχευμένη διάθεση χαλλουμιού σε αγορές οι οποίες έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και μέσω των οποίων διοχετεύονται σημαντικές ποσότητες χαλλουμιού».
Σε ερώτημα για το ποιος θα κάνει τους ελέγχους στα Κατεχόμενα, ο Υπουργός διευκρίνισε ότι τους ελέγχους θα τους κάνει ο φορέας ελέγχου «Bureau Veritas». Ανέφερε επίσης πως αναμένεται να οριστεί και φορέας ελέγχου και για τα φυτοϋγειονοµικά χαρακτηριστικά.
«Αναμένουμε τα στοιχεία από τα κατεχόμενα ως προς το πόσοι θα συμμετάσχουν σε αυτή τη διαδικασία ούτως ώστε να οριστεί ο φορέας ελέγχου. Θα οριστεί ένα οργανισμός ο οποίος θα πραγματοποιεί ούτως ώστε το προϊόν που θα παράγεται να είναι πλήρως συμβατό με τους Ευρωπαϊκούς Οργανισμούς».
«Στις ελεύθερες περιοχές» διευκρίνισε ότι, «ο φυτοϋγειονομικός έλεγχος γίνεται από τις κτηνοτροφικές υπηρεσίες. Από την αρμόδια υπηρεσία του κράτους», ξεκαθαρίζοντας πως «οι φορείς ελέγχου, στην προκειμένη περίπτωση η «Bureau Veritas», διορίζεται και ενεργεί εκ μέρους της αρμόδιας αρχής, που είναι το Υπουργείο Γεωργίας της Κυπριακής Δημοκρατίας».
«Με την κατοχύρωση του χαλλουμιού ως προϊόν προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης, έχει ενδυναμωθεί πάρα πολύ ο μηχανισμός ελέγχου, υπό την έννοια ότι όπου παρουσιαστεί σε ευρωπαϊκό χώρο είτε προϊόν μιμητισμού, είτε προϊόν το οποίο δεν έχει παραχθεί σύμφωνα με τις προδιαγραφές του χαλλουμιού και με τη συγκεκριμένη διαδικασία, μπορεί να καταγγέλλεται και πλέον να το κυνηγάει ένας ολόκληρος ευρωπαϊκός μηχανισμός που έχει στη φαρέτρα του τη Νομική Υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αλλά και τις Νομικές Υπηρεσίες όλων των κρατών μελών».
Τέλος, για το θέμα εξαγωγών από τα Κατεχόμενα μέσω Τουρκίας προς Τρίτες Χώρες, ο κ. Καδής εξήγησε πως «δεν μπορεί να ελεγχθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία». Ο μόνος τρόπος ελέγχου σύμφωνα με τον Υπουργό μπορεί να γίνει μόνο «εάν η εμπορία γίνει σε χώρες όπου το προϊόν προστατεύεται είτε με σήμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, είτε με την σφραγίδα του ΠΟΠ».
