Της Ιωάννας Ξανθούλη
Η λέξη συγχώρεση προκύπτει από τη σύζευξη των λέξεων συν και χωρώ, δηλαδή «δίνω χώρο». Δίνω χώρο στην ελεύθερη σκέψη να απορροφήσει κι άλλες απόψεις διαφορετικές και αντίθετες από τις δικές μου. Αυτό δε σημαίνει βέβαια ότι είμαι υποχρεωμένος να ενστερνιστώ μία άποψη που συγκρούεται με τις αξίες και τη θεώρηση που έχω για τη ζωή. Εξυπακούει όμως να είμαι σε θέση να κατανοήσω τη διαφορετική άποψη και να μπορώ να μπω στη θέση του άλλου. Με άλλα λόγια να έχω ενσυναίσθηση.
Η προσωπική μας εξέλιξη προϋποθέτει εστίαση σε στόχους, μακριά από αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα που δρουν κόντρα σε ενέργειες και πλάνα δράσης.
Η αποστασιοποίηση από κάθε αρνητικό ερέθισμα είναι μεγάλη πρόκληση. Η καθημερινότητα, οι ξέφρενοι ρυθμοί της ζωής μας, οι κρίσεις αξιών, οι οικονομικές επιπτώσεις πολέμων και διαφθοράς, οι αρρώστιες, η φτώχεια, η πείνα, η ανισότητα, δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για την εξυγίανση της ανθρώπινης ψυχής που αιμορραγεί από στερήσεις και ανασφάλειες. Αυτή η ψυχή που νοσεί είναι αυτονόητο να ζηλεύει, να θυμώνει, να σφάλλει, να πληγώνει. Αυτή τη ψυχή καλούμαστε να κατανοήσουμε και συναισθανθούμε. Αυτή τη ψυχή καλούμαστε να συγχωρήσουμε κάποια στιγμή.
Προς το σκοπό αυτό θα πρέπει να θεραπεύσουμε το τραύμα και να υπερβούμε το θιγμένο μας εαυτό. Να ανακαλύψουμε και επιστρατεύσουμε τη δυναμική και ανθεκτικότητα της δικής μας ψυχής, ενάντια στον εγωισμό που διψά για ικανοποίηση, προβάλλοντας την μπροστά στο άδικο, το αδύναμο, το ανίκανο.
«Η ικανότητα του να συγχωρείς ανήκει στον δυνατό. Οι αδύναμοι, ποτέ δε συγχωρούν», Μαχάντμα Γκάντι. Σύμφωνα με τον Γκάντι, η συγχώρεση και η εκδίκηση είναι θέμα ικανού και ανίκανου ανθρώπου. Εκείνος που συγχωρεί δεν δείχνει μόνο μεγαλοψυχία. Δείχνει και ισχύ. Δεν φοβάται και έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του ότι θα επανέλθει ισχυρότερος. Από την άλλη η εκδίκηση είναι μία μόνιμη ανασφάλεια.
«Δεν ξεχνώ, αλλά συγχωρώ», Ναπολέοντας. Σύμφωνα με τα όσα πίστευε ο Ναπολέοντας, καλό θα ήταν να μην ξεχνάμε τι πάθαμε και με ποιο τρόπο, χωρίς να μας τυφλώνει όμως η εμπάθεια και το μίσος. Στη μνήμη θα πρέπει να κρατήσουμε την κατάληξη του πλήγματος που δεχτήκαμε. Συγχωρέσαμε. Ούτε αυτό το ξεχνάμε.
Συνήθως διστάζουμε να δώσουμε άφεση αμαρτιών, είτε επειδή ο θύτης δεν έδειξε μεταμέλεια, είτε επειδή επαναλαμβάνει τις ενέργειες εκείνες που μας προσβάλλουν. Η συμπεριφορά όμως του θύτη δεν θα έπρεπε να καθορίζει με οποιοδήποτε τρόπο τη δική μας στάση.
Η μεταμέλεια ή συγγνώμη δεν αποτελεί το κυριότερο κριτήριο για την συγχώρεση. Ο λόγος είναι προφανής: αν αναμέναμε από όσους μας πληγώνουν να απολογηθούν και να μετανοήσουν, αυτό θα σήμαινε πως το χρονικό πλαίσιο της συγχώρεσης είναι αβέβαιο, απροσδιόριστο και ξένο προς εμάς. Επομένως και η πρωτοβουλία για συγχώρεση θα ανήκε αλλού. Αντίθετα, αν αποβάλουμε την ανασφάλεια που μας δημιούργησε η συμπεριφορά του θύτη και εμπιστευθούμε τις δυνάμεις μας, είναι προφανές ότι έχουμε κάνει το πρώτο βήμα για να συγχωρέσουμε.
Στο σημείο αυτό θα ήταν χρήσιμο να επισημάνουμε ότι η συγχώρεση δεν συνεπάγεται ότι συντηρούμε σχέσεις με τοξικούς ανθρώπους ή ότι τους δίνουμε το «πράσινο φως» να συνεχίσουν την προσβολή. Είναι διαφορετικό το να συγχωρήσουμε και να προχωρήσουμε από το να συγχωρήσουμε και να επιτρέψουμε μία νέα προσβολή.
Η συγχώρεση είναι μία ποιότητα ύπαρξης που αφορά εμάς. Ωφελεί εμάς και όχι τρίτους. Συμβάλλει τα μέγιστα στην ειρήνη του εαυτού, αφού μας προκαλεί να αξιοποιήσουμε τις δυνάμεις μας για να υπερβούμε τον εγωισμό που ζητά ανταπόδοση και να αποβάλουμε τα αρνητικά συναισθήματα που μας εξουσιάζουν.
Αν επιθυμούμε ηρεμία στη ψυχή, δεν έχουμε παρά να ανταποκριθούμε στην πρόκληση αυτή. Ας συγχωρέσουμε αλλήλους!
Ιωάννα Ξανθούλη, Master Life Coach, Parent Coach, Accredited Practitioner Coach από τον IAPC&M (International Authority for Professional Coaching and Mentoring), μέλος της ICF Κύπρου και ICM (International Coaching and Mentoring) Ελλάδας
www.joannaxanthouli.com
