Στις ενέργειες που έχουν αναληφθεί για την αντιμετώπιση της ανομβρίας αναφέρεται σε σημερινή του ανακοίνωση το Τμήμα Ανάπτυξης Υδάτων, προς απάντηση, όπως σημειώνει, σημερινών δημοσιευμάτων στον Τύπο για το υδατικό.
Όπως αναφέρεται, διανύουμε το τρίτο κατά σειρά έτος ανομβρίας, με το υδρολογικό έτος 2023 – 2024 να αποτελεί ένα από τα πιο ξηρά της τελευταίας 50ετίας, με εισροές στα κυριότερα φράγματα μόλις 24,7 εκατομμύρια κυβικά μέτρα (ΕΚΜ) νερού (μόλις 8,5% της συνολικής χωρητικότητάς τους, και συνολικά την έκτη χειρότερη εισροή από το 1987).
Συμπληρώνεται ότι το υδρολογικό έτος 2024 – 2025 είναι μέχρι στιγμής ακόμη πιο ξηρό, με συνολική εισροή μέχρι σήμερα 13,4 ΕΚΜ νερού που αποτελεί μία από τις χειρότερες ιστορικά επιδόσεις και συνολική πληρότητα στα φράγματα 25,4%, σε σχέση με 47,6% την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Λόγω της σοβαρότητας του θέματος, με οδηγίες της Υπουργού Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, το ΤΑΥ προχώρησε σε σειρά ενεργειών, αναφέρεται ακολούθως.
Συγκεκριμένα, σημειώνεται ότι τον Απρίλιο του 2024 το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε το Εθνικό Επενδυτικό Πλάνο Υδατικών Έργων που για πρώτη φορά εκπονήθηκε και αποτελεί τον βασικό πυλώνα αναπτυξιακής πολιτικής στον τομέα διαχείρισης υδάτων, το οποίο περιλαμβάνει 93 έργα ύδρευσης, άρδευσης, αποχέτευσης και ανακτημένου νερού σε όλες τις επαρχίες, τα οποία είναι ήδη σε εξέλιξη, με ορίζοντα υλοποίησης το 2030 και συνολικό κόστος €1,17 δισ. Τα εν λόγω έργα πρόκειται να ωφελήσουν το σύνολο του πληθυσμού της ελεύθερης Κύπρου, εξασφαλίζοντας πόσιμο νερό και νερό για άρδευση, συμπληρώνεται.
Προστίθεται ότι το 2024 το Τμήμα προχώρησε σε περικοπές νερού κατά μέσο όσο 30% για τους γεωργούς ώστε να αυξηθεί η διαθεσιμότητα νερού για σκοπούς ύδρευσης, ενώ τον Ιούλιο του 2024 λήφθηκαν έκτακτα μέτρα που επέτρεψαν να παραχωρηθεί επιπρόσθετη ποσότητα νερού στους αγρότες και αγρότισσες.
Αντίστοιχα, αναφέρεται ότι τον Νοέμβριο του 2024 εκπονήθηκε το Πρόγραμμα Δράσης για Αντιμετώπιση της Ανομβρίας και της Λειψυδρίας, το οποίο περιλαμβάνει 28 δράσεις, 7 άμεσες, 8 μεσοπρόθεσμες και 13 μακροπρόθεσμες. Με την ολοκλήρωσή του, το Πρόγραμμα Δράσης αποσκοπεί να αποσυνδέσει το υδατικό από τις κλιματολογικές συνθήκες, «κάτι που για πρώτη φορά γίνεται και μάλιστα με χρονοδιαγράμματα, με όλες τις δράσεις να βρίσκονται σε εξέλιξη και να αποτελούν τη μόνιμη λύση ενός από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Κυπριακή Δημοκρατία».
Το ΤΑΥ χαρακτηρίζει ως πυρήνα των συνολικά 28 δράσεων του Προγράμματος τις επιπλέον δύο μόνιμες αφαλατώσεις που εντάσσονται στις μακροπρόθεσμές δράσεις και τις τέσσερις κινητές μονάδες αφαλάτωσης συνολικής δυναμικότητας 40.000 m3/d.
Σημειώνεται ότι η μονάδα στην Κισσόνεργα έχει ήδη προκηρυχθεί και αναμένονται οι υποβολές προτάσεων, με τη λειτουργία της μονάδας να τοποθετείται στο τέλος του 2025, ενώ η διαδικασία προκήρυξης για τις άλλες μονάδες είναι ήδη προχωρημένη, με εκτιμώμενο χρόνο παράδοσης το τέλος του 2025 και τις αρχές του 2026 αντίστοιχα.
Συμπληρώνεται ότι τον Ιανουάριο προκηρύχθηκε εκδήλωση ενδιαφέροντος για ενοικίαση πλωτών μονάδων αφαλάτωσης και/ή η χρήση πρόσθετων χερσαίων μονάδων, κατά την οποία υποβλήθηκαν περισσότερες από 50 προτάσεις με συμμετοχή από μεγάλο αριθμό εταιρειών από πολλές χώρες, οι οποίες εξετάζονται από το ΤΑΥ για να διαφανεί εάν μπορούν να προσφέρουν βιώσιμες λύσεις εντός του 2025 ή του 2026.
Επιπλέον, έχουν προχωρήσει απλοποιημένες διαδικασίες αδειοδότησης για κατασκευή μικρών ιδιωτικών αφαλατώσεων για ξενοδοχεία και γεωργούς για σκοπούς ύδρευσης και άρδευσης, με το ΤΑΥ να εργάζεται από κοινού με το Υφυπουργείο Τουρισμού για προώθηση της αξιοποίησης των αφαλατώσεων από τα ξενοδοχεία.
Προς υποβοήθηση των τοπικών αρχών να μειώσουν τις απώλειες που αντιμετωπίζουν εδώ και χρόνια τα δίκτυα μεταφοράς νερού που είναι υπό την ευθύνη τους, το Τμήμα λέει ότι προωθεί σχέδιο για μείωση των απωλειών νερού, ενώ επιπρόσθετα προχωρούν οι ενέργειες για αύξηση της παροχής νερού από τις υφιστάμενες μονάδες αφαλάτωσης και προχωρά η αξιοποίηση παλιών γεωτρήσεων, καθώς και η ανόρυξη νέων με σκοπό την ενίσχυση της ύδρευσης. Έχει επίσης ήδη ζητηθεί από τους ΕΟΑ να μειώσουν αισθητά την άρδευση χώρων πρασίνου ώστε να υπάρχει περισσότερη διαθεσιμότητα για την αγροτική δραστηριότητα.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση, το 30% του προϋπολογισμού του ΥΓΑΑΠ αφορά το υδατικό ζήτημα, ενώ ο προϋπολογισμός του Σχεδίου Ενισχύσεων Ήσσονος Σημασίας για αρδευτικά τμήματα έχει διπλασιαστεί από €200.000 σε €400.000 ανά έτος, με στόχο την επισκευή και βελτίωση των υποδομών και την αντιμετώπιση προβλημάτων που επιφέρουν σημαντικές απώλειες νερού.
Συμπληρώνεται ότι παράλληλα με τις ενέργειες του ΤΑΥ, και κατανοώντας τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο αγροτικός τομέας, έχουν εξασφαλιστεί 15,5 εκ. ευρώ για την αποζημίωση της απώλειας εισοδήματος, ενώ προγραμματίζονται και άλλα μέτρα από το Τμήμα Γεωργίας. Πέραν αυτών, τα δύο επενδυτικά προγράμματα (το «μικρό» που ολοκληρώθηκε τον Δεκέμβριο 2024 και το «μεγάλο» που επίκειται) έχουν προτεραιότητα την επιδότηση έως και 80% μόνιμων υποδομών που προστατεύουν τις καλλιέργειες από ακραία καιρικά φαινόμενα και συμβάλλουν στην ορθολογική χρήση νερού.
Αναφέρεται ακόμη ότι το ΤΑΥ ετοιμάζει σε συνεργασία με το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών νέα εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού με στόχο τον περιορισμό της σπατάλης του νερού και της χρήσης του με βάση τις πραγματικές ανάγκες.
«Το υδατικό είναι μία μάχη που αφορά όλες και όλους. Το ΤΑΥ εργάζεται με αφοσίωση για να την αντιμετωπίσει και για να επιτύχει η προσπάθεια χρειάζεται τη συνεργασία και συνεισφορά όλων: πολιτών αλλά και τοπικών αρχών», καταλήγει η ανακοίνωση.
