Στις ακραίες συνθήκες που δημιουργούν ακραίες καταστάσεις – ξεσπάσματα – συγκρούσεις και διαπληκτισμούς απαιτείται χρόνος προκειμένου να συνειδητοποιήσεις, ακόμη και ως «τρίτος», το μέγεθος τόσο αυτών που έχουν αποκαλυφθεί όσο και αυτών που πρέπει άμεσα να τροποποιηθούν και να υλοποιηθούν. Μερικές ώρες μετά την κορυφαία απρέπεια στα πολιτικά και διπλωματικά χρονικά της Δύσης απέναντι σε χώρα σύμμαχο, κάποια από αυτά είναι πλέον ξεκάθαρα, αλλά είναι δεδομένο πως ο χρόνος που απαιτείται για να φύγει η «ομίχλη» της έντασης δεν υπάρχει για την Ευρώπη.
Η Ουκρανία που είναι πλέον ξεκάθαρα ευρωπαϊκό ζήτημα
Ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Αντιπρόεδρός του έκαναν μία επιλογή που αν κρίνουμε από τον συντονισμό και την εναλλαγή στην επίθεση κατά του Ζελένσκι έχει πολλές πιθανότητες να ήταν «δουλεμένη στην προπόνηση». Ο Τραμπ μπορεί να μην είχε την πρόθεση να κάνει όσα έκανε μπροστά σε κάμερες και «ζωντανά» μικρόφωνα, αλλά δεν μπορούσε να κάνει πίσω όταν ο Βανς ξεκίνησε τις ακρότητες. Οι ΗΠΑ έχουν ξεκαθαρίσει προφορικά σε όλους τους τόνους από κάθε πιθανό σημείο στον κόσμο και σε κάθε επίπεδο πως οι ΗΠΑ θα πληρωθούν για τις υπηρεσίες τους προς την Ουκρανία και πως οι εγγυήσεις ασφαλείας δεν είναι δικό τους αλλά ευρωπαϊκό θέμα. Η Ευρώπη έχει σηκώσει το γάντι που έριξε ο Τραμπ και η Γαλλία μαζί με τη Μεγάλη Βρετανία, όπως και η Γερμανία σε δεύτερο χρόνο, έχουν αποδεχθεί την πρόκληση. Μετά τις χθεσινές εξελίξεις οι ΗΠΑ κακώς αναφέρονται μαζί με όσους τώρα ασχολούνται με τον πόλεμο στα ανατολικά της Ευρώπης.
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, αφού έδιωξε τον ομόλογό του από τον Λευκό Οίκο επιβιβάστηκε σε ελικόπτερο και στη συνέχεια στο Air Force 1, καθώς το γκολφ στο Μαρ α Λάγκο είναι σημαντικότερο από το να προσπαθήσει ο ισχυρότερος άνθρωπος στη γη να βρεθεί μία πραγματικά σοβαρή λύση σε ένα ζήτημα που θέλει να μην βλέπει αλλά δεδομένα θα βρει μπροστά του… Στον αντίποδα το κύμα στήριξης από τους ηγέτες της Ένωσης – εξαιρείται πάντα η Ουγγαρία – προς τον Πρόεδρο της Ουκρανίας αλλά και όσα ο λαός του έχει υποστεί τα τελευταία τρία χρόνια ήταν και το πρώτο μήνυμα της Ένωσης προς την Ουάσιγκτον.
Σήμερα περίπου 15 ηγέτες- σύμμαχοι της Ουκρανίας θα συνεδριάσουν στο Λονδίνο σε μια κρίσιμης σημασίας σύνοδο στη διάρκεια της οποίας θα συζητήσουν τις νέες εγγυήσεις ασφαλείας της Ευρώπης μπροστά στον φόβο απεμπλοκής της Ουάσινγκτον, ο οποίος ενισχύθηκε μετά τη σύγκρουση Τραμπ - Ζελένσκι.
Ναι, η Ευρώπη που έχει δαπανήσει 17 δισεκατομμύρια περισσότερα από την Ουάσιγκτον μέσα σε τρία χρόνια πολέμου δεν έχει διάθεση και κυρίως χρόνο να κοιτάζει… Στην κατάσταση που βρίσκεται όμως σήμερα η δική μας ήπειρος και οι θεσμοί της τα ευχολόγια και η προφορική στήριξη είναι εύκολα ενώ η δράση έχει πολλάκις αποδειχθεί πως είναι το τεράστιο μας πρόβλημα.
Με τα όσα έχουν γίνει, ο Τραμπ, εκτός από την αμερικανική στήριξη προς την Ουκρανία, στερεί και από όλους όσους πραγματικά θέλουν να βοηθήσουν την δυνατότητα να το κάνουν με χρονοδιάγραμμα. Χρόνος δεν υπάρχει για τα όσα απαιτούνται να γίνουν προκειμένου οι Ουκρανοί μετά τις 3 ημέρες του Πούτιν να αντισταθούν και να καταρρίψουν και το «δύο εβδομάδες» του Τραμπ. Η κρίση που φέρνει ο άνθρωπος που είχε δεσμευθεί πως θα τελειώσει με τον πόλεμο σε 24 ώρες απαιτεί ταχύτητα, αντανακλαστικά και το σημαντικότερο αποφάσεις που θα έχουν εκτός από οικονομικό και πολιτικό κόστος.
Η Γερμανία θα πρέπει να αποτελέσει ξανά μετά από δεκαετίες κανονικό και κρίσιμο σύμμαχο για την Γαλλία, ενώ η Βρετανία θα πρέπει να ξεχάσει το Brexit και τις στενότατες σχέσεις με τις ΗΠΑ και να ζυγίσει το άμεσο γεωστρατηγικό της συμφέρον. Ο Τραμπ ζητά από τον Ζελένσκι να κάνει υποχωρήσεις αλλά επί της ουσίας είναι η Ευρώπη αυτή που πρέπει άμεσα να κάνει τις δικές της. Ο καθρέφτης με τις δικές μας παθογένειες έχει στηθεί στην άλλη άκρη του Ατλαντικού αλλά είναι τόσο μεγάλος που τα στρεβλωμένα δικά μας χαρακτηριστικά είναι ξεκάθαρα… Σήμερα δεν μπορούμε να επιμείνουμε σε λύσεις «καλλωπισμού» πρέπει να αντιληφθούμε πως ως «γηραιά ήπειρος» νοσούμε αλλά έχουμε και κάτι που κανένας άλλος δεν διαθέτει: αιώνες εμπειρίας στην διαχείριση ακραίων καταστάσεων. Το έλλειμμα σε πολιτικό προσωπικό δεν μας είναι ξένο. Το έχουμε ξαναπεράσει και το έχουμε πληρώσει με δύο Παγκοσμίους Πολέμους. Σήμερα είναι η ευκαιρία μέσα από την βίαιη δεύτερη ενηλικίωσή μας να κάνουμε όλα τα βήματα που θα μας οδηγήσουν για πρώτη φορά στο να αποτρέψουμε έναν τρίτο.
Τα όσα πρέπει ρεαλιστικά να «τρέξουν» είναι πολλά και στο πρόσφατο παρελθόν έμπαιναν στο «συρτάρι του για αργότερα» γιατί κανένας δεν επιθυμούσε την συναίνεση προκειμένου να μην παραχωρήσει έστω και ένα χιλιοστό από τα όσα εθνικά και όσα συνολικά όριζε.
Μπορεί όμως η Ευρώπη να στηρίξει έναν πόλεμο;
Ξανά το μεγάλο εμπόδιο περιγράφεται με το «από την θεωρία στην πράξη». Θεωρητικά η απάντηση είναι εύκολη και είναι «ναι» αν και για κάποιο διάστημα. Στην πράξη υπάρχουν πολλά και σημαντικά εμπόδια και αυτά δεν είναι τόσο οικονομικά. Η Γερμανία πρέπει να σχηματίσει όσο το δυνατόν γρηγορότερα Κυβέρνηση και μάλιστα μία στην οποία ο Καγκελάριος δεν θα χρειάζεται έναν μήνα για να δώσει έγκριση για αποστολή οπλικών συστημάτων στα μέτωπα της Ουκρανίας. Εύκολο; Παρά τις δεσμεύσεις Μερτς καθόλου. Στη συνέχεια η Γαλλία θα πρέπει να δει αναλυτικά τον τρόπο με τον οποίο θα μπορέσει να υποστηρίξει το σχέδιο του οποίου δεδομένα η χώρα και ο Πρόεδρός της ηγούνται από το 2018.
Για να υπάρξει προώθηση στα «projects» του ευρωστρατού και του ευρωσυντάγματος θα πρέπει η Γαλλία να στηρίξει για αρχή το πρόγραμμα εξαγωγής πυρηνικής ενέργειας και μάλιστα χωρίς μεγάλο οικονομικό όφελος προς την Γερμανία και σε δεύτερο χρόνο να συναινέσει πως η Γερμανία θα πρέπει να ενισχύσει σημαντικά την πολεμική της βιομηχανία κάνοντας χρήση της Γαλλικής ενέργειας. Τα 80 χρόνια από το τέλος του Β Παγκοσμίου πολέμου, παρά το γεγονός πως σε ιστορικούς χρόνους είναι δευτερόλεπτα, δεν πρέπει να ξεχαστούν αλλά θα πρέπει να αξιοποιηθούν για πρώτη φορά ως κάτι που θα μας πάει έστω και μερικά μέτρα μακρύτερα από το σημείο στο οποίο βρισκόμαστε κολλημένοι εδώ και δεκαετίες.
Ο κίνδυνος εξάπλωσης ενός πολέμου που ήδη μαίνεται στην Ευρώπη με τις ΗΠΑ να «νίπτουν τας χείρας τους» είναι ένας πολύ καλός λόγος για να υλοποιηθούν όλα τα παραπάνω. Οι Βρετανοί θα πρέπει να μην μείνουν απέξω επειδή στην δική τους «τρελή» στιγμή στην ιστορία αποφάσισαν πως η Ένωση δεν συνέφερε… Εάν στους δύο μεγάλους της ηπείρου προστεθεί και το Ηνωμένο Βασίλειο τα θετικά θα μείνουν και ως υποθήκη για το μέλλον. Πάνω σε αυτό το πλάνο οι «μικροί» οικονομικά και πολιτικά δεν θα πρέπει και αυτή την φορά να μείνουν εκτός. Η Ιταλία και η Ισπανία, οι μεγάλοι του νότου, θα πρέπει να ηγηθούν του ρόλου και της δυναμικής και των υπόλοιπων. Η Ευρώπη θα πρέπει να προχωρήσει και στα δικά της τελεσίγραφα εντός της αν θέλει να ανταποκριθεί. Είναι αδύνατο να μείνει και πάλι η Ένωση θεατής και απλώς λογιστικά να επιβάλλει κυρώσεις σε αυτούς που διαχρονικά χαρακτηρίζει «ατίθασους». Ο Όρμπαν με την Ουγγαρία και ο Φίτσο με την Σλοβακία είναι δεδηλωμένοι υποστηρικτές της Ρωσίας και του Πούτιν και αφού το δόγμα που οι μεγάλοι του πλανήτη σήμερα ασπάζονται το «ή μαζί μας ή απέναντι» τείνει να κυριεύσει όλες τις σχέσεις θα πρέπει να παρθούν γενναίες αποφάσεις. Η Ένωση δεν μπορεί να βρεθεί ξανά στη γελοία θέση να στείλει τον Όρμπαν εκτός αίθουσας «βόλτα» για να περάσει ψήφισμα επί των παρόντων και δεδομένα δεν έχει την χρονική πολυτέλεια να επιτρέπει διπλές ερμηνείες…
Τα λάθη που θα κοστίσουν στις ΗΠΑ – οι χωρίς μάχη νίκες της Ρωσίας
Οι ΗΠΑ δεν χρειάζεται να το σκεφτεί κανένας πολύ έχουν κάνει μία κρίσιμη επιλογή την οποία και στηρίζουν ανυποχώρητα: «America First». Η ερμηνεία Τραμπ στα όσα γίνονται είναι ρηχή και δεδομένα μικροοικονομική και δεν οδηγεί πουθενά. Η προσέγγιση με τις ΗΠΑ γίνεται όλο και πιο δύσκολη για όλους και σε λίγο ο Λευκός Οίκος θα έχει περισσότερους επιφυλακτικούς από κανονικούς συμμάχους.
Οι ΗΠΑ μόνες τους παραμένουν υπερδύναμη αλλά σε απόσταση πολύ μεγάλη από τα κέντρα των εξελίξεων και από τις καταστάσεις που πραγματικά διαμορφώνουν τον κόσμο του αύριο. Ο απομονωτισμός διαχρονικά στην ιστορία δεν βοήθησε αυτούς που τον ασπάστηκαν όχι τουλάχιστον μακροπρόθεσμα. Ο τρόπος Τραμπ στην εξωτερική πολιτική θα σταματήσει σύντομα να αποτελεί έκπληξη και όλοι θα είναι απόλυτα προετοιμασμένοι για το πιο ακραίο των σεναρίων, να βρεθούν για πρώτη φορά από τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο ΗΠΑ και Ρωσία στην ίδια πλευρά. Αυτή την φορά όμως η κατάσταση θα είναι πολύ διαφορετική κι ας κωφεύει σήμερα ο Λευκός Οίκος. Σήμερα η Ρωσία βρίσκεται στην λάθος πλευρά της ιστορίας και οι ΗΠΑ του Τραμπ κάνουν μόνες τους την λάθος επιλογή. Μέσα από το λάθος, ο Τραμπ παράγει μέσω ασύμμετρης πίεσης καταστάσεις τις οποίες οι ΗΠΑ θα βρουν μπροστά τους στα επόμενα χρόνια.
Μπορεί η Ευρώπη να μην βρεθεί στο ιδανικό σημείο που περιεγράφηκε πιο πάνω αλλά δεν θα μείνει σε καμία περίπτωση στην σημερινή της βαλτωμένη κατάσταση. Η Δύση χάνει με τεράστια ταχύτητα της αξιοπιστία της ως σύμμαχος και εταίρος και αυτά τα πολύτιμα στοιχεία – πολυτιμότερα από τις σπάνιες γαίες – πολύ δύσκολα ανακτώνται. Το Κρεμλίνο στον αντίποδα έχει κερδίσει μέσα σε 44 ημέρες πράγματα που πιθανότατα ούτε και ο Ρώσος Πρόεδρος θα φανταζόταν. Το τείχος αντίστασης που οι ΗΠΑ του Μπάιντεν σε συνεργασία με την Ευρώπη και την Δύση έχτισαν ενάντια στην αξίωσή του να διαλύσει μία χώρα μέσα σε 3 ημέρες διαλύεται από την χώρα που το έστησε εξ’ αρχής… Ο Πούτιν βρίσκει ως σύμμαχο των ισχυρότερο άνθρωπο στον Δυτικό – και όχι μόνο – κόσμο και έχει και πάλι διαπραγματευτικά χαρτιά στα χέρια του. Ποιος θα εκπλαγεί εάν από σήμερα τα ρωσικά χτυπήματα στην Ουκρανία πολλαπλασιαστούν; Ποιος θα εκπλαγεί εάν ο Πούτιν αποφασίσει να στείλει αντί για 10, 50.000 νέους Βορειοκορεάτες στρατιώτες στα μέτωπα; Ποιος θα εκπλαγεί εάν ο Πούτιν σε έναν μήνα αξιώνει την παράδοση Ζελένσκι στα ρωσικά στρατεύματα και την τοποθέτηση Προέδρου της επιλογής του στο Κίεβο ως όρο για να καθίσει σε ένα τραπέζι διαπραγμάτευσης με την Ευρώπη και όχι τις ΗΠΑ;
Οι αστάθμητοι παράγοντες: Κίνα και Τουρκία
Το σχέδιο Τραμπ να αποδυναμώσει μέσα από τον πόλεμο στην Ουκρανία παράλληλα με την Ευρώπη, την οποία θεωρεί εύκολη υπόθεση, και τον μεγάλο εχθρό που ονομάζεται Κίνα είναι ξεκάθαρο. Ο Τραμπ δεν χαρακτηρίζει εισβολέα την Ρωσία, ενίσταται όταν αποκαλούν δικτάτορα τον Πούτιν και για πρώτη φορά βάζει την χώρα του στην ίδια λίστα με τις Βόρεια Κορέα, Κίνα και Ρωσία σε ψήφισμα του ΟΗΕ… Το Κρεμλίνο για τον Τραμπ είναι πολύ πιο κοντά από όσο το Παρίσι, το Λονδίνο και το Κίεβο. Η Μόσχα έχει μία για τον ίδιο ιδανική αγορά και αυτό του είναι αρκετό. Σε όλο αυτό ο Αμερικανός Πρόεδρος έχει ένα ζήτημα… ή τουλάχιστον ένα ζήτημα ακόμη. Οι ΗΠΑ δεν μπορούν να «διαβάσουν» τις διαθέσεις ή τις προθέσεις της Κίνας. Το Πεκίνο τηρεί στάση αναμονής δεν έχει εκδηλώσει επίσημα ή ανεπίσημα το παραμικρό αλλά είναι δεδομένο πως όταν δοθεί η κατάλληλη ευκαιρία δεν θα την αφήσει να πάει χαμένη. Τα κενά που αφήνουν οι ΗΠΑ του Τραμπ το Πεκίνο μπορεί να τα «γεμίσει» άμεσα και χωρίς να ζητά αδιαπραγμάτευτη κηδεμονία από τους εταίρους του. Παράλληλα το Πεκίνο θέλει ξεκάθαρα να ολοκληρωθεί ο πόλεμος στην ανατολική Ευρώπη γιατί εκτός της Δύσης είναι και το ίδιο που πληγώθηκε σημαντικά από την ρωσική εισβολή. Το «λίπος» της κινεζικής οικονομίας και των σημαντικών ρυθμών ανάπτυξης προέρχεται από την Ευρώπη και δεν έχει καμία διάθεση να διασαλεύσει τις ισορροπίες που το έχουν μετατρέψει στον σημαντικότερο οικονομικό πόλο απέναντι από την Ουάσιγκτον. Η Κίνα δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο πως θα στηρίξει ανοιχτά τις προσπάθειες της Ευρώπης αλλά ίσως απλά να χρειάζεται να σταματήσει να στηρίζει αυτές της Ρωσίας ειδικά εάν η τελευταία συμπράξει με τον Τραμπ.
Δεδομένα σημαντικό ρόλο έχει να διαδραματίσει και η Τουρκία. Ο Ζελένσκι δεν βρέθηκε τυχαία στα μέσα του μήνα στην Άγκυρα και επίσης καθόλου τυχαία δεν ήταν και η δήλωση του Τούρκου Προέδρου για λύση που θα σέβεται την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας. Η Τουρκία έχει κάνει τις δικές της επιλογές και δεν είναι κρυφό πως προμηθεύει με drones τον Ουκρανικό στρατό . Η Άγκυρα διαθέτει εντός ουκρανικών εδαφών και μονάδα κατασκευής των δικών της drones και σήμερα με τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο δεν θέλει να χάσει την ευκαιρία να βρεθεί από την αρχή στο σωστό «κύμα». Ο τρόπος που ο Τραμπ στηρίζει το Ισραήλ και όσα η Τουρκία επιδιώκει στη Συρία θα φέρουν δεδομένα «σύννεφα» πάνω από το Λευκό Παλάτι του Ερντογάν ο οποίος γνωρίζει πως ένας πόλεμος με το Τελ Αβίβ στη Συρία μόνο κακό μπορεί να κάνει. Ο Ταγίπ Ερντογάν μέσα από την Ουκρανία θα επιδιώξει να έρθει κοντά και με την Ευρώπη με τρόπο πολύ ουσιαστικότερο από ότι στο παρελθόν. Οι εξελίξεις με το PKK και οι ανακοινώσεις από την πλευρά Οτσαλάν για αφοπλισμό και διάλυση είναι ένα βήμα ομαλοποίησης άσχετα εάν το Συριακό κομμάτι της οργάνωσης δεν θέλει και δεν γίνεται να προχωρήσει σε κάτι τέτοιο.
Δεν θα είναι έκπληξη, όχι τουλάχιστον τεράστια, εάν η Τουρκία μέσα από την στάση της στον πόλεμο της Ουκρανίας και την πλευρά που θα επιλέξει λάβει ξανά πρόταση για ένταξης στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Σήμερα οι συνθήκες είναι πολύ πιο πιεστικές και κρίσιμες και μία τέτοια προσφορά ίσως να γίνει αποδεκτή, αλλάζοντας και πάλι σημαντικά την δυναμική και τις ισορροπίες.
Πηγή: Protothema
