ΚΥΠΕ
Δεν είναι αυτοσκοπός η τιμωρία των παιδιών που εκδηλώνουν παραβατική συμπεριφορά, είπε την Τρίτη ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Μάριος Χαρτσιώτης, για να προσθέσει ότι η κράτηση είναι η τελευταία επιλογή. Ωστόσο, είπε ότι αν επιβληθεί η ποινή της κράτησης, το παιδί αυτό θα κρατείται σε ειδικό χώρο κράτησης εκτός φυλακών, σημειώνοντας ότι χώρος αυτός θα πρέπει να αρχίσει να λειτουργεί το αργότερο μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2026. Μιλώντας κατά τη διάρκεια συζήτησης Στρογγυλής Τραπέζης, με θέμα «Σύστημα Δικαιοσύνης Φιλικής προς τα Παιδιά», στη Λευκωσία που συνδιοργανώνουν το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης (ΔΔΤ) και ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ο Υπουργός ανέφερε πως η Κυβέρνηση και ειδικότερα το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως καταβάλλει σημαντικές προσπάθειες για την επίτευξη του στόχου αυτού εντός του χρονοδιαγράμματος που θέτει ο Νόμος.
Αναφερόμενος στον περί Παιδιών σε Σύγκρουση με το Νόμο Νόμο, ο οποίος ψηφίστηκε και τέθηκε σε ισχύ το 2021, ο κ. Χαρτσιώτης είπε ότι συνιστά τον ακρογωνιαίο λίθο της εγκαθίδρυσης ενός συστήματος δικαιοσύνης φιλικής για τα παιδιά. Μιλώντας στην ίδια εκδήλωση, η Αλεξία Κουντουρή, Πρόεδρος της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου (ΠΔΣ) είπε ότι η ψήφιση το 2021 από τη Βουλή του περί παιδιών σε σύγκρουση με τον Νόμο Νόμου ήταν ένα «βήμα προς την σωστή κατεύθυνση», ωστόσο, είπε, διαφάνηκε ότι η Πολιτεία δεν ήταν έτοιμη να εφαρμόσει μεγάλο μέρος του Νόμου. Η κατάθεση τον περασμένο Σεπτέμβριο των σχετικών Κανονισμών στην Επιτροπή Νομικών της Βουλής θα επιτρέψει την ολοκλήρωση του όλου νομοθετήματος, συμπλήρωσε. Στην ευθύνη των λειτουργών της δικαιοσύνης να συμβάλουν στην αποφυγή του περιορισμού ή της παραβίασης των δικαιωμάτων των παιδιών που εμπλέκονται σε δικαστικές διαδικασίες, αναφέρθηκε από την πλευρά του ο Πρόεδρος του ΠΔΣ, Μιχάλης Βορκάς.
Στην ομιλία του, ο Υπουργός Μάριος Χαρτσιώτης είπε ότι "στόχος της Οικουμενικής Διακήρυξης που υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 10 Δεκεμβρίου 1948 ήταν κάθε άτομο και κάθε όργανο της κοινωνίας, να καταβάλλει κάθε προσπάθεια για να αναπτυχθεί ο σεβασμός των δικαιωμάτων και των ελευθεριών αυτών και να εξασφαλιστεί προοδευτικά, με εσωτερικά και διεθνή μέσα, η παγκόσμια και αποτελεσματική εφαρμογή τους".
"76 χρόνια μετά, και παρά τη σημαντική πρόοδο που έχει σημειωθεί, βρισκόμαστε ακόμα μακριά από την επίτευξη του στόχου αυτού", είπε ο Υπουργός, για να προσθέσει πως η Κύπρος, ως κράτος μέλος της ΕΕ και Διεθνών Οργανισμών, έχει υπογράψει τις βασικότερες διεθνείς συμβάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εφαρμόζει τις διατάξεις του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ.
Ανάμεσα στις προτεραιότητες μας, συνέχισε, δεν θα μπορούσε να μην είναι η προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών και πρόσθεσε ότι ο περί Παιδιών σε Σύγκρουση με το Νόμο Νόμος, "συνιστά τον ακρογωνιαίο λίθο της εγκαθίδρυσης ενός συστήματος δικαιοσύνης φιλικής για τα παιδιά". Πρόκειται για ένα πρωτοποριακό για τα κυπριακά δεδομένα νόμο, ο οποίος προβλέπει παιδοκεντρικές μεθόδους, εξωδικαστικές κυρίως διαδικασίες και εναλλακτικούς τρόπους μεταχείρισης των παιδιών με παραβατική συμπεριφορά. Εγκαθιδρύει νέους θεσμούς όπως το θεσμό του επιμελητή, του επιτηρητή δοκιμασίας, τα Δικαστήρια Παιδιών και νέες δομές, όπως τα Κέντρα Ημέρας και το Χώρο Κράτησης Παιδιών εκτός Φυλακών. Σε όλες τις διαδικασίες λαμβάνεται υπόψη πρωτίστως το συμφέρον του παιδιού, ενώ το ίδιο το παιδί συμμετέχει στη λήψη αποφάσεων που το αφορούν, πρόσθεσε.
Βασική αρχή του νόμου είναι ότι η ποινική δίωξη και η κράτηση του παιδιού συνιστά το έσχατο μέτρο και εφαρμόζεται μόνο σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις ή/ και εφόσον οποιαδήποτε άλλα εναλλακτικά μέτρα έχουν δοκιμαστεί και αποτύχει. Στις εξαιρετικές περιπτώσεις που προωθείται ποινική δίωξη παιδιού, οι υποθέσεις εκδικάζονται πλέον από ειδικά δικαστήρια παιδιών, που έχουν εγκαθιδρυθεί από τον Μάιο του 2021, είπε.
Τα Δικαστήρια αυτά, ανέφερε, μπορούν να επιβάλουν εναλλακτικές της κράτησης ποινές, όπως επίπληξη, επιβολή προστίμου στο παιδί ή στους γονείς, επιτήρηση, κοινοτική εργασία για παιδιά άνω των 16 ετών, παραπομπή σε κέντρο ημέρας ή σε κέντρο θεραπείας. «Αυτοσκοπός δεν είναι η τιμωρία των παιδιών που εκδηλώνουν παραβατική συμπεριφορά, αλλά η παροχή βοήθειας και στήριξης σε αυτά από ειδικούς, ώστε να αντιληφθούν τους λόγους που τους οδήγησαν στη συμπεριφορά αυτή, τις συνέπειες της πράξης τους και να εξεύρουν τρόπους να απαλλαγούν από αυτή και να μην την επαναλάβουν στο μέλλον, είπε για να προσθέσει ότι η κράτηση είναι η τελευταία επιλογή» σύμφωνα με τον Υπουργό.
Ακόμα όμως και εάν επιβληθεί σε κάποιο παιδί η ποινή της κράτησης, το παιδί αυτό θα κρατείται σε ειδικό χώρο κράτησης εκτός φυλακών, ο οποίος θα έχει αναμορφωτικό, παιδαγωγικό, θεραπευτικό και προνοιακό χαρακτήρα, ανέφερε ο Υπουργός. Ο χώρος αυτός θα πρέπει να αρχίσει να λειτουργεί το αργότερο μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2026 σύμφωνα με το Νόμο, συμπλήρωσε.
«Η Κυβέρνηση αυτή και ειδικότερα το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως καταβάλλει σημαντικές προσπάθειες για την επίτευξη του στόχου αυτού εντός του χρονοδιαγράμματος που θέτει ο Νόμος. Για το λόγο αυτό, σε συνεργασία με το Τμήμα Νομικής του Πανεπιστημίου Κύπρου, προχώρησε στην ετοιμασία ενός πλήρους σύγχρονου Κανονιστικού Πλαισίου για τη λειτουργία του χώρου» είπε.
Συμπλήρωσε πως το Σχέδιο Κανονισμών, αφού έτυχε δημόσιας διαβούλευσης και νομοτεχνικού ελέγχου από τη Νομική Υπηρεσία, εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο και κατατέθηκε στη Βουλή των Αντιπροσώπων στις 16/7/2024 για συζήτηση και έγκριση. Η συζήτηση του στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών άρχισε τον Οκτώβριο του 2024 και βρίσκεται σε εξέλιξη.
Μετά την έγκριση των Κανονισμών από τη Βουλή, είπε, "θα προχωρήσουμε άμεσα στην προκήρυξη δημόσιου διαγωνισμού για την ανάθεση της λειτουργίας του χώρου στον ιδιωτικό τομέα. Η φύλαξη του χώρου και των παιδιών θα είναι ευθύνη του κράτους".
Παράλληλα, το Υπουργικό Συμβούλιο, κατά τη συνεδρία του στις 4/9/2024, αποφάσισε να εγκρίνει τη χρήση και αξιοποίηση του Χώρου Κράτησης Απαγορευμένων Μεταναστών στη Μεννόγεια (ΧΩΚΑΜ), μετά την ολοκλήρωση του νέου κλειστού Προαναχωρησιακού Κέντρου στην περιοχή Λίμνες για τη δημιουργία χώρου κράτησης παιδιών, αλλά και αστυνομικών κρατητηρίων για παιδιά, νοουμένου ότι θα γίνουν όλες οι κατάλληλες αναδιαμορφώσεις και βελτιωτικές εργασίες. Στόχος είναι ο χώρος αυτός να είναι έτοιμος προς λειτουργία το αργότερο μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2026, όπως προβλέπει ο Νόμος, είπε.
Αναφέρθηκε ακολούθως και στον θεσμό του επιμελητή, που «ουσιαστικά λειτουργεί ως ο σύνδεσμος της Αστυνομίας με άλλες εμπλεκόμενες Υπηρεσίες π.χ. ΥΚΕ, ΥΨΥ, και με τους γονείς ή κηδεμόνες του παιδιού». Από 10/5/2024, μετά από κατακύρωση δημόσιου διαγωνισμού για την αγορά υπηρεσιών επιμελητή, το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως ανέθεσε την εργασία αυτή σε ιδιωτική εταιρεία και οι πρόνοιες της σύμβασης αλλά και του περί Παιδιών σε Σύγκρουση με το Νόμο νόμου του 2021, εφαρμόζονται ικανοποιητικά, ανέφερε. Σύμφωνα με τον Υπουργό από την έναρξη της σύμβασης μέχρι σήμερα, οι επιμελητές έχουν χειριστεί 360 περίπου υποθέσεις, παγκυπρίως.
Στην ομιλία του, ο Πρόεδρος του ΠΔΣ, Μιχάλης Βορκάς, ανέφερε ότι η επέτειος της υπογραφής της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου "μας υπενθυμίζει την ιδιαίτερη σημασία που έχει ο σεβασμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας για όλες τις ομάδες του πληθυσμού, ιδιαίτερα για τις πιο ευάλωτες. Αναμφίβολα, τα δικαιώματα του παιδιού υπάγονται στα δικαιώματα του ανθρώπου".
Είναι ξεκάθαρη η ευθύνη όλων των λειτουργών της δικαιοσύνης ώστε να συμβάλουν στην αποφυγή του περιορισμού ή της παραβίασης των δικαιωμάτων των παιδιών που εμπλέκονται σε δικαστικές διαδικασίες, είπε ο κ. Βορκάς, σημειώνοντας ότι η πολιτεία έχει χρέος να μεριμνά ώστε σε όλες τις πράξεις που αφορούν τα παιδιά να δίνεται πρωταρχική σημασία στο υπέρτατο συμφέρον του παιδιού.
Επεσήμανε τη σημασία της κατάρτισης και της συνεχούς επιμόρφωσης, η οποία επιτρέπει στους λειτουργούς της δικαιοσύνης να αλληλεπιδρούν με τα παιδιά με κατάλληλο για την ηλικία τους τρόπο.
Στην ομιλία της, η Πρόεδρος Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΠΔΣ, Αλεξία Κουντουρή, είπε ότι η Επιτροπή εγκαινιάζει από αυτή την χρονιά την επικέντρωση κάθε έτος σε μία ειδική ομάδα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
"Το έτος 2025 αποφασίστηκε από την Επιτροπή μας να είναι αφιερωμένο σε δράσεις που έχουν να κάνουν με τα δικαιώματα των παιδιών αλλά και με την ενημέρωση των παιδιών γύρω από τα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων".
Η ψήφιση το 2021 από την Βουλή του περί παιδιών σε σύγκρουση με τον Νόμο Νόμου, είπε, ήταν ένα «βήμα προς την σωστή κατεύθυνση». Ωστόσο, συνέχισε, διαφάνηκε ότι η Πολιτεία δεν ήταν έτοιμη να εφαρμόσει μεγάλο μέρος του Νόμου. Η κατάθεση τον περασμένο Σεπτέμβριο των σχετικών Κανονισμών στην Επιτροπή Νομικών της Βουλής θα επιτρέψει την ολοκλήρωση του όλου νομοθετήματος, το οποίο στο σύνολό του είναι ομολογουμένως αρκετά φιλόδοξο, κατέληξε.
