ΚΥΠΕ
Με βάση το νέο προγραμματισμό, η Κύπρος θα καταφέρει να επιτύχει 33,17% σε μερίδιο των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας μέχρι το 2030, δήλωσε την Παρασκευή, ο Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Γιώργος Παπαναστασίου, σε χαιρετισμό του στην Ετήσια Γενική Συνέλευση του Παγκύπριου Συνδέσμου Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΠΑΣΥΕΕΝ), επισημαίνοντας ότι το ενεργειακό σύστημα της Κύπρου βρίσκεται σε φάση πλήρους αναδιάρθρωσης.
Ο κ. Παπαναστασίου είπε, μεταξύ άλλων, ότι με κύριο μέλημά τη μείωση του ενεργειακού κόστους για όλους τους καταναλωτές, το ενεργειακό σύστημα της Κύπρου βρίσκεται σε μια φάση πλήρους αναδιάρθρωσης και μετασχηματισμού. Σε αυτό το πλαίσιο, συνέχισε, το Υπουργείο Ενέργειας εντείνει τις προσπάθειες για λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού, την αναβάθμιση των δικτύων, την ολοκλήρωση των απαραίτητων υποδομών για έλευση φυσικού αερίου, την άρση της ενεργειακής απομόνωσης της χώρας, την περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα σε συνδυασμό με συστήματα αποθήκευσης, και την προώθηση της ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων και των επενδύσεων εξοικονόμησης ενέργειας σε όλους τους τομείς.
Ανέφερε, ακόμη, ότι το επικαιροποιημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, που υποβλήθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Δεκέμβριο του 2024, κατόπιν έγκρισης του Υπουργικού Συμβουλίου, αποτελεί «έναν λεπτομερή χάρτη για τη μετάβασή μας σε μια πράσινη οικονομία».
Πρόσθεσε ότι, με βάση τον νέο προγραμματισμό, η Κύπρος θα καταφέρει να επιτύχει 33,17% μερίδιο ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας μέχρι το 2030 και η τελική κατανάλωση ενέργειας της χώρας το 2030 δεν θα υπερβαίνει τα 1,8 εκατομμύρια Τόνων Ισοδύναμου Πετρελαίου.
Παράλληλα, είπε ότι μέχρι το 2030 θα επιτευχθεί και ο εθνικός υποχρεωτικός στόχος για σωρευτική εξοικονόμηση ενέργειας 349,04 χιλιάδων Τόνων Ισοδύναμου Πετρελαίου κατά την τελική χρήση. Μάλιστα, συνέχισε, 15,1% του εθνικού υποχρεωτικού αυτού στόχου θα επιτευχθεί από μέτρα που θα ληφθούν προς όφελος των ενεργειακά φτωχών νοικοκυριών και άλλων ευπαθών ομάδων του πληθυσμού.
Σημείωσε ότι, σε κάθε περίπτωση, εκτός από τους προαναφερόμενους στόχους, υπάρχουν αρκετές εξίσου σημαντικές υποχρεώσεις που πηγάζουν από το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Πρόσθεσε ότι νέες υποχρεώσεις προκύπτουν και σε σχέση με συστήματα ενεργειακής διαχείρισης και ενεργειακών ελέγχων στις επιχειρήσεις, αλλά και νομοθετικά μέτρα για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης στα υφιστάμενα κτήρια, τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα.
Οι δράσεις από πλευράς Υπουργείου
Ο Υπουργός Ενέργειας σημείωσε ότι ενδεικτικό των προσπαθειών είναι το νεοσύστατο «Σχέδιο Χορηγιών για Συστήματα Αποθήκευσης Ενέργειας σε Συνδυασμό με Έργα ΑΠΕ», με προϋπολογισμό €35 εκατομμυρίων. Όπως εξήγησε, βασικός στόχος του Σχεδίου, το οποίο θα βρίσκεται σε ισχύ μέχρι τα τέλη Μαρτίου, είναι η αύξηση της διείσδυσης φθηνότερης, καθαρής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές στο ενεργειακό μείγμα της Κύπρου, με την ταυτόχρονη μείωση των περικοπών ενέργειας από ΑΠΕ.
Ανέφερε, ακόμη, ότι ιδιαίτερα σημαντικό είναι και το Σχέδιο «Εξοικονομώ – Αναβαθμίζω στις Επιχειρήσεις και Μη Κερδοσκοπικούς Οργανισμούς», υπενθυμίζοντας ότι από την ερχόμενη Τρίτη, 25 Φεβρουαρίου, το Υπουργείο θα δέχεται αιτήσεις για τη δεύτερη πρόσκληση του Σχεδίου με συνολικό προϋπολογισμό €24 εκατομμυρίων. Είπε ότι μεγάλη απήχηση στους πολίτες έχει και το Σχέδιο «Εξοικονομώ – Αναβαθμίζω στις Κατοικίες», για το οποίο βρίσκεται σε ισχύ η τρίτη προκήρυξη.
Πρόσθεσε ότι για τις ανάγκες των Μεγάλων Επιχειρήσεων, το 2024 εφαρμόστηκε για πρώτη φορά Σχέδιο Χορηγιών για την Ενεργειακή τους Αναβάθμιση και την Ενίσχυση της Ανταγωνιστικότητάς τους, με συνολικό προϋπολογισμό €17 εκατομμυρίων. «Τουλάχιστον τα €10 εκατομμύρια θα διατεθούν αποκλειστικά σε δαπάνες ενεργειακής αναβάθμισης, με το Υπουργείο να παραλαμβάνει στο πλαίσιο του Σχεδίου 31 αιτήσεις. Η αξιολόγησή τους είναι σε εξέλιξη και αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός των επόμενων εβδομάδων», σημείωσε.
Ανέφερε, ακόμη, ότι το Υπουργείο Ενέργειας εφαρμόζει Σχέδια Χορηγιών μέσω του Ταμείου ΑΠΕ και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΕΞ.Ε), το οποίο κατέβαλε συνολικά €27,5 εκατομμύρια σε χορηγίες το 2024. Εξήγησε ότι τα εν λόγω Σχέδια περιλαμβάνουν χορηγία για επενδύσεις σε θερμομόνωση οροφής και εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων σε κατοικίες, αντικατάσταση ηλιακών συστημάτων θέρμανσης νερού, φόρτιση ηλεκτρικών οχημάτων από ΑΠΕ, καθώς και ενεργειακή αναβάθμιση κτηρίων και υποδομών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα.
Πρόσθεσε ότι με την επαναπροκήρυξη του Σχεδίου «Φωτοβολταϊκά για Όλους», έχουν εισαχθεί σημαντικές τροποποιήσεις, με σκοπό την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του μέτρου και την πρόσβαση σε περισσότερα νοικοκυριά. «Μέχρι στιγμής έχουν υποβληθεί συνολικά 7.800 αιτήσεις στην κατηγορία 'Φωτοβολταϊκά για Όλους' και έλαβαν έγκριση πέραν των 5.000 δικαιούχων», είπε.
Ο κ. Παπαναστασίου επεσήμανε ότι ταυτόχρονα με τα Σχέδια Χορηγιών εφαρμόζεται και μια σειρά άλλων μέτρων και πολιτικών που συμβάλλουν στην προώθηση της ενεργειακής απόδοσης. «Μερικά από αυτά τα μέτρα είναι η τρέχουσα διαδικασία δημιουργίας υπηρεσίας μίας στάσης για τη διευκόλυνση έργων ενεργειακής ανακαίνισης και της αδειοδότησης έργων ΑΠΕ, η επιβολή υποχρεώσεων σε μεγάλους διανομείς ενέργειας για επίτευξη ετήσιου στόχου με μέτρα προς όφελος των καταναλωτών, η εγκατάσταση έξυπνων μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας και η λήψη μέτρων πληροφόρησης των καταναλωτών», είπε.
Στρατηγική επιλογή η εξοικονόμηση ενέργειας λέει η ΟΕΒ
Από πλευράς του, ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Εργοδοτών και Βιομηχάνων, Αντώνης Αντώνιου εξήρε τη διαχρονική συμβολή του ΠΑΣΥΕΕΝ στην προώθηση της ενεργειακής αποδοτικότητας και υπογράμμισε τη σταθερή στήριξη της Ομοσπονδίας προς τον Σύνδεσμο, του οποίου είναι μέλος από το 2013.
«Η εξοικονόμηση ενέργειας δεν αποτελεί μόνο προτεραιότητα, αλλά και στρατηγική επιλογή για ένα βιώσιμο και ανταγωνιστικό μέλλον», είπε ο κ. Αντωνίου, προσθέτοντας ότι η διαμόρφωση ενός ανθεκτικού και ανταγωνιστικού οικονομικού περιβάλλοντος απαιτεί στοχευμένες και αποφασιστικές παρεμβάσεις σε αυτή την πορεία. «Η εξοικονόμηση ενέργειας δεν είναι απλώς μια επιλογή. Είναι η κινητήριος δύναμη για την οικονομική ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων», υπέδειξε.
Παράλληλα, υπογράμμισε τη δέσμευση της ΟΕΒ στη βιώσιμη ανάπτυξη και στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας στον τομέα της ενέργειας, επιβεβαιώνοντας τη σημασία της συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων φορέων για την επιτυχή μετάβαση της Κύπρου σε ένα ενεργειακά αποδοτικότερο και πιο βιώσιμο μέλλον.
Παγκόσμια τάση προς τον «εξηλεκτρισμό» με ΑΠΕ
Ο κ. Παπαναστασίου, απαντώντας σε ερώτηση του κ. Αντωνίου για το ποιες είναι οι προβλέψεις για το πόσο ηλεκτρικό ρεύμα θα χρειαστεί η Κύπρος και ποιες θα είναι οι ανάγκες είπε ότι πλέον, λόγω της παραγωγής των ΑΠΕ υπάρχει η τάση προς τον «εξηλεκτρισμό» στα νοικοκυριά, στη βιομηχανία και αλλού, υποδεικνύοντας ότι αυτό δεν είναι κυπριακό φαινόμενο αλλά παγκόσμιο.
Εξήγησε ότι αυτό που χρειάζεται «για να πάμε μπροστά» είναι εφεδρείες σε μονάδες παραγωγής οι οποίες δίνουν βεβαιότητα, χρειάζεται αποθήκευση του ηλεκτρισμού από τις ΑΠΕ τις ώρες που δεν υπάρχει ο ήλιος (ηλιακή ενέργεια) και ο άνεμος (αιολική) και χρειάζεται και η ηλεκτρική διασύνδεση. Πρόσθεσε ότι σημαντική είναι και η χρήση του φυσικού αερίου.
Υπέδειξε ότι όλες οι πηγές ενέργειας και ηλεκτρισμού θα πρέπει να ρυθμιστούν με έναν ορθολογικό και αποτελεσματικό τρόπο. «Δεν πρόκειται να απορρίψουμε καμία πηγή ενέργειας, αλλά είναι απαραίτητο να θεσπιστεί ένα πλαίσιο που θα ρυθμίζει και θα προστατεύει τόσο την παραγωγή όσο και την κατανάλωση», σημείωσε. Στόχος, όπως είπε, είναι να διασφαλιστεί ότι ο καταναλωτής θα λαμβάνει ποιοτική ενέργεια σε δίκαιη τιμή, ενώ παράλληλα η παραγωγή θα παραμένει βιώσιμη και επικερδής για τους παραγωγούς.
Σημείωσε ακόμη ότι η Ευρώπη αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις τόσο από τις υπερατλαντικές χώρες όσο και από την Ανατολή, όπου οι αγορές λειτουργούν με λιγότερους ρυθμιστικούς περιορισμούς σε σύγκριση με το ευρωπαϊκό πλαίσιο. Αυτή τη στιγμή, όπως είπε, διεξάγεται ένας σοβαρός διάλογος σχετικά με τον ρυθμό με τον οποίο η Ευρώπη θα πρέπει να προχωρήσει προς τους στόχους της πράσινης μετάβασης. Ο λόγος, όπως εξήγησε ο κ. Παπαναστασίου, είναι ότι παρατηρείται έντονα το φαινόμενο οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες να δυσκολεύονται να ανταγωνιστούν τις αντίστοιχες ασιατικές ή αμερικανικές, λόγω των διαφορετικών συνθηκών και ρυθμίσεων που επικρατούν στις αγορές αυτές.
Μετά το πέρας των χαιρετισμών ο Πρόεδρος του ΠΑΣΥΕΕΝ, Γιώργος Γεωργίου, προέβη σε παρουσίαση των πεπραγμένων του Συνδέσμου, αναδεικνύοντας τη σημασία της εξοικονόμησης ενέργειας ως βασικού άξονα για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την επιχειρηματική ανταγωνιστικότητα.
Ακόμη, ο κ. Γεωργίου αναφέρθηκε στις δράσεις του Συνδέσμου κατά το 2024, ενώ σχολίασε και τις εξελίξεις σε ζητήματα όπως οι εθνικοί στόχοι της Κύπρου για την Πράσινη Μετάβαση, η προώθηση της Πράσινης Φορολογίας και η διαχείριση του Ταμείου ΑΠΕ & ΕΞΕ.
Ο κ. Γεωργίου παρουσίασε τις πάγιες θέσεις του Συνδέσμου και τη συμβολή του στις διαβουλεύσεις για τη διαμόρφωση ενός αποτελεσματικού θεσμικού πλαισίου.
Στο πλαίσιο του Καταστατικού Μέρους, που προηγήθηκε, τα μέλη του Συνδέσμου προχώρησαν στην ανάδειξη του νέου Διοικητικού Συμβουλίου για τη διετία 2025-2027, το οποίο θα καταρτιστεί σε σώμα κατά την πρώτη του συνεδρία.
