Φέτος, όπως και κάθε καλοκαίρι, τα φίδια της Κύπρου ξυπνούν από την χειμερία νάρκη και βγαίνουν για την αναζήτηση τροφής. Η πιο ζεστή περίοδος του χρόνου είναι αυτή κατά την οποία ο άνθρωπος έχει τις μεγαλύτερες πιθανότητες να βρεθεί αντιμέτωπος με κάποιο από τα φίδια που περιγράφονται πιο κάτω. Συνήθως, λόγω, κυρίως, της άγνοιάς μας, τρέμουμε μόνο με την σκέψη να συναντήσουμε ένα φίδι, αφού από τα είδη της Κύπρου, μόνο ένα είναι επικίνδυνο για τον άνθρωπο.
Ο λόγος για την φίνα, η οποία γίνεται επιθετική μόνο όταν νιώσει ότι απειλείται, όπως συμβαίνει και με όλα τα είδη των φιδιών που διαβιούν στην Κύπρο. Όλα τα φίδια, ωστόσο, είναι ωφέλιμα για το οικοσύστημα και για την γεωργία του τόπου μας, κυρίως το «θερκό».
Όλες οι πληροφορίες που πρέπει να ξέρουμε, παρατίθενται στο ειδικό έντυπο του Υπουργείου Γεωργίας, απ' όπου τις αντλήσαμε, για να συνοδεύσουμε τις χαρακτηριστικές φωτογραφίες που έδωσε στην δημοσιότητα το Τμήμα Δασών.
Macrοvipera lebetina-Φίνα
Μπορεί να φτάσει σε μήκος τα δύο μέτρα και τα πέντε κιλά σε βάρος, ενώ το αρσενικό είναι μικρότερο σε μέγεθος από το θηλυκό. Κύριο χαρακτηριστικό της είναι το τριγωνικό κεφάλι και η πολύ κοντή ουρά, ενώ συναντάται κυρίως σε πετρώδη περιβάλλοντα, ξηρές και άγονες εκτάσεις και σε θαμνώδεις περιοχές.
Η φίνα τρέφεται κυρίως με τρωκτικά και πουλιά, ενώ έχει την δυνατότητα να σκαρφαλώνει με ευκολία σε δέντρα.
Λόγω της τοξικότητας του δηλητηρίου της, θεωρείται το πιο επικίνδυνο φίδι της Κύπρου. Όταν δαγκώνει, τα δόντια της παραμένουν στους ιστούς του θύματός της και με συγκεκριμένες κινήσεις της σιαγόνα της, απελευθερώνουν αρκετή ποσότητα δηλητηρίου. Ωστόσο, δεν είναι επιθετικό φίδι, εκτός αν νιώσει απειλή. Σε τέτοια περίπτωση, συρίζει έντονα και επιτίθεται αστραπιαία, γεγονός που την καθιστά ιδιαίτερα επικίνδυνη.
Dolichophis jugularis-θερκό ή Μαύρο φίδι
Πρόκειται για το μακρύτερο φίδι της Ευρώπης, καθώς το μήκος του μπορεί να φτάσει μέχρι και τα τρία μέτρα. Το χρώμα του, μέχρι το πέμπτο-έκτο έτος ζωής του έχει χρώμα κεραμιδί με σκούρες καφέ, μικρές κηλίδες, ενώ στην συνέχεια παίρνει το χαρακτηριστικό του μαύρο χρώμα.
Το μαυρόφιδο έχει χοντρό και μυώδες κορμί, ωστόσο είναι ευκίνητο και σκαρφαλώνει με ιδιαίτερη ευκολία. Το μαυρόφιδο συναντάται σε περιοχές γεωργικές και όπου υπάρχουν ομάδες δέντρων ή θάμνων.
Πρόκειται για εντελώς ακίνδυνο είδος, το οποίο τρέφεται με μικρά θηλαστικά, πουλιά, σαύρες, ακόμα και άλλα φίδια. Αν νιώσει απειλή, ανασηκώνει το κορμί του και συρίζει έντονα με πρόθεση να δαγκώσει. Αν και δεν είναι δηλητηριώδες, το δάγκωμά του ίσως καταστεί επώδυνο, λόγω των κυρτών δοντιών του.
Το «θερκό», όπως το ονομάζουμε στην Κύπρο, είναι εξαιρετικά ωφέλιμο για την γεωργία, καθώς τρέφεται κυρίως με τρωκτικά.
Hierophis cypriensis-Κυπριακό φίδι
Φτάνει σε μήκος μέχρι και τα 115 εκατοστόμετρα, έχει χρώμα γκριζολαδί ή ανοικτό γκρίζο, μέχρι μαύρο, με λεπτές άσπρες γραμμές, μέχρι το μισό του σώματός του. Το Κυπριακό φίδι το βρίσκουμε στα δάση του Τροόδους, της Πάφου και του Μαχαιρά.
Ως βιότοπούς του, προτιμά τα υγρά περιβάλλοντα, συγκεκριμένα, περιοχές κοντά σε ρυάκια και υδατοφράκτες, καθώς και σημεία όπου υπάρχει σκιά, κοντά σε θάμνους και άλλη βλάστηση. Τρέφεται με σαύρες, φίδια, βατράχους και έντομα.
Πρόκειται για ένα πολύ γρήγορο φίδι και δεινό κολυμβητή, αν και προτιμά να ζει στην ξηρά.
Σημειώνεται, επίσης, ότι είναι ένα φίδι εντελώς ακίνδυνο, που τρέπεται σε φυγή, μόλις αντιληφθεί ανθρώπινη παρουσία.
Hemmorrhois nummifer-Δρόπης
Ο δρόπης μπορεί να φτάσει μέχρι και το ενάμισι μέτρο, ενώ αναγνωρίζεται από το κιτρινωπό του χρώμα με τους μεγάλους γκριζοκαφέ ρόμβους.
Συναντάται σε ανοικτές, σε δασώδεις, καθώς και σε κατοικημένες περιοχές.
Ο δρόπης τρέφεται με μικρά θηλαστικά και σαύρες, ενώ είναι φίδι εντελώς ακίνδυνο για τον άνθρωπο. Ωστόσο, αν νιώσει ότι απειλείται, συρίζει δυνατά και δαγκώνει με μεγάλη ταχύτητα.
Malpolon insignitus-Σαΐττα
Η Σαΐττα φτάνει σε μήκος τα δύο μέτρα, ενώ έχει δύο μεγάλα δόντια με αδένα δηλητηρίου στην βάση τους. Το εν λόγω φίδι διαθέτει πολύ καλή όραση κι έχει δύο μεγάλα και χαρακτηριστικά μάτια.
Συναντάται συνήθως σε πετρώδεις περιοχές όπου ευδοκιμούν οι σαύρες, οι οποίες αποτελούν το διαιτολόγιό του, ωστόσο τρέφεται και με άλλα φίδια και τρωκτικά.
Τα ζώα που προσβάλλονται από το δηλητήριο της Σαΐττας πεθαίνουν σχεδόν αμέσως, ενώ ο άνθρωπος υποφέρει από πόνους
Natrix natrix cypriaca-Νερόφιδο
Το νερόφιδο είναι ένα ενδημικό υποείδος, το οποίο κινδυνεύει με αφανισμό από τον τόπο μας.
Σπάνια ξεπερνά σε μήκος το ένα μέτρο, με το θηλυκό να είναι λίγο μεγαλύτερο από το αρσενικό. Συναντάνται σε τρεις χρωματισμούς: Γκρίζο (ο πιο κοινός χρωματισμός), ασπροκίτρινος μέχρι σκούρος καφέ, με στρογγυλές άσπρες βούλες και γραμμές στο μέσο και στα πλαϊνά μέρη του σώματος.
Υπάρχουν ακόμα πολλά με μαύρο χρώμα και άλλα με μαυροκαφέ χρώμα, σημαδεμένα με μικρές φωτεινές κηλίδες.
Το νερόφιδο τρέφεται με βατράχους και κάποτε με ψάρια. Δεν είναι δηλητηριώδες, ούτε επιθετικό, αλλά, αν νιώσει ότι απειλείται, εκκρίνει δύσοσμο υγρό από τους αδένες του.
Typhlops vermicularis-Ανήλιος
Ο ανήλιος δεν ξεπερνά σε μήκος τα 35 εκατοστόμετρα και περισσότερο μοιάζει με γαιοσκώληκα, παρά με φίδι.
Σπάνια έρχεται αντιμέτωπο με τον άνθρωπο, καθώς το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του το περνά κάτω από την επιφάνεια της γης ή κάτω από πέτρες, όπου τρέφεται με τα αβγά μυρμηγκιών.
Τέλος, αξίζει να σημειώσουμε ότι το Τμήμα Δασών ενημερώνει, επίσης, ότι τα φίδια προστατεύονται από νομοθεσία και οδηγίες: «Όλα τα φίδια προστατεύονται τόσο από Ευρωπαικές οδηγίες ή Συμβάσεις όσο και από την Εθνική νομοθεσία Ν.153/2003 για την προστασία της φύσης κ της άγριας ζωής».
