Ο εμπορικός πόλεμος του Ντόναλντ Τραμπ παίρνει πλέον ξεκάθαρο προσανατολισμό: η κόντρα δεν είναι γενικευμένη, αλλά στοχευμένη – και ο βασικός του αντίπαλος δεν είναι άλλος από την Κίνα.
Από τα μεσάνυχτα της Τετάρτης, οι δασμοί των ΗΠΑ στα κινεζικά προϊόντα εκτοξεύονται στο 125%, καθώς ο Αμερικανός πρόεδρος κατηγόρησε το Πεκίνο για «έλλειψη σεβασμού», έπειτα από την απόφασή του να επιβάλει 84% αντίμετρα σε αμερικανικά προϊόντα.
Παρότι οι ΗΠΑ προχώρησαν παράλληλα σε 90ήμερη μείωση στο 10% των δασμών για δεκάδες άλλες χώρες, η βασική επιθετική στόχευση παραμένει ξεκάθαρη: η αποσύνδεση της αμερικανικής οικονομίας από την Κίνα και η επαναχάραξη της εμπορικής παγκοσμιοποίησης.
«Δεν είχαμε τον χρόνο να κάνουμε το σωστό. Τώρα το κάνουμε», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Τραμπ, παρουσιάζοντας την κίνηση αυτή ως συνέχεια της πολιτικής που ξεκίνησε στην πρώτη του θητεία, αλλά έμεινε ημιτελής.
Ο στόχος: ανατροπή του μοντέλου «εργοστάσιο του κόσμου»
Η Κίνα αντιπροσωπεύει σχεδόν το 14% των αμερικανικών εισαγωγών, ενώ τροφοδοτεί την αγορά με τα πάντα – από iPhones μέχρι παιδικά παιχνίδια. Η οικονομία της στηρίζεται ακόμη σε εξαγωγές και κρατική βιομηχανική στρατηγική, γεγονός που ο Τραμπ επιχειρεί να πλήξει.
Όπως αναφέρει το BBC σε εκτενή ανάλυσή του, το σχέδιο Made in China 2025, που παρουσιάστηκε το 2015, θέτει ως στόχο την παγκόσμια κυριαρχία σε τομείς όπως η αεροδιαστημική, η ναυπηγική και τα ηλεκτρικά οχήματα. Σήμερα, η Κίνα παράγει το 60% των ηλεκτρικών αυτοκινήτων και το 80% των μπαταριών παγκοσμίως.
Για τον Τραμπ, αυτή η εξέλιξη δεν είναι μόνο οικονομικό ζήτημα αλλά ζήτημα κυριαρχίας. Το αφήγημά του είναι ότι οι ΗΠΑ πρέπει να επαναπατρίσουν τις αλυσίδες παραγωγής τους και να προστατεύσουν την εγχώρια βιομηχανία με προστατευτικά μέτρα.
Τι θα κάνει το Πεκίνο;
Η μεγάλη ερώτηση είναι αν το Πεκίνο θα δεχθεί την πρόσκληση για διαπραγματεύσεις. Και αν το κάνει, θα είναι διατεθειμένο να αλλάξει το βασικό του μοντέλο ανάπτυξης; Οι πιθανότητες δείχνουν μάλλον μικρές.
Η κινεζική οικονομική στρατηγική συνδέεται άμεσα με τη γεωπολιτική ισχύ του κράτους και το κύρος του Κομμουνιστικού Κόμματος. Η απελευθέρωση της αγοράς ή η μείωση των εξαγωγών είναι ενάντια στην ιδεολογία της «εθνικής αναγέννησης» που προωθεί το Πεκίνο.
Η φιλοσοφία Τραμπ: οι δασμοί δεν είναι εργαλείο, είναι αυτοσκοπός
Ο Αμερικανός πρόεδρος, όμως, φαίνεται να μην επιδιώκει απλώς αλλαγές από την Κίνα, αλλά μια μόνιμη στρατηγική προστατευτισμού. Αντί για ελεύθερο εμπόριο, προβάλλει τη λογική του «φράγματος» ως μηχανισμό αύξησης εσόδων, τόνωσης των επενδύσεων και εθνικής αυτάρκειας.
Είναι μια στροφή που ανατρέπει δεκαετίες παγκόσμιας οικονομικής συναίνεσης.
Ένας νέος κόσμος, γεμάτος ρίσκα
Η αντιπαράθεση αυτή δεν είναι μόνο εμπορική – είναι υπαρξιακή. Αν η Κίνα δει τους δασμούς όχι ως διαπραγματευτικό μοχλό, αλλά ως σταθερή στρατηγική οικονομικού αποκλεισμού, ίσως να αποφασίσει ότι δεν υπάρχει λόγος να διαπραγματευτεί.
Σε αυτή την περίπτωση, οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου δεν θα συνυπάρχουν απλώς σε ένα παγκόσμιο σύστημα εμπορίου. Θα επιδιώκουν να το αναδιαμορφώσουν, η κάθε μία για λογαριασμό της – σε έναν κόσμο διαιρεμένο, με ξεχωριστά μπλοκ ισχύος και εμπιστοσύνης.
Και τότε, η αποδόμηση του παλιού οικονομικού παραδείγματος θα είναι πλήρης – και ο κόσμος ίσως γίνει πιο απρόβλεπτος και πιο επικίνδυνος από ποτέ.
Πηγή: Protothema
