Λίγες μόλις ώρες πριν τεθούν σε ισχύ οι «ανταποδοτικοί» δασμοί του Ντόναλντ Τραμπ, ο πρόεδρος των ΗΠΑ φαίνεται παγιδευμένος σε ένα επικίνδυνο γεωοικονομικό «παιχνίδι του δειλού» (chicken game) με αντίπαλο… την παγκόσμια οικονομία.
Καθώς οι αγορές παραπατούν και οι Σύμμαχοι παζαρεύουν μια καλύτερη συμφωνία (εξαίρεση η Κίνα, που δηλώνει έτοιμη για κατά μέτωπο σύγκρουση), ο Τραμπ επιμένει: «Έχουμε μόνο μία ευκαιρία να το κάνουμε σωστά».
Όσο ο χρόνος μετρά αντίστροφα, χώρες που χαρακτηρίστηκαν από τον Τραμπ ως «χειρότεροι παραβάτες» σπεύδουν να ρίξουν γέφυρες στην Ουάσινγκτον για να αποφύγουν την οικονομική κατάρρευση.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο πρώτος παγκόσμιος ηγέτης που επισκέφθηκε τον Τραμπ μετά τις ανακοινώσεις για τους δασμούς, δήλωσε τη Δευτέρα ότι το Ισραήλ θα άρει εμπορικά εμπόδια και θα εξαλείψει το εμπορικό του πλεόνασμα με τις ΗΠΑ.
«Θεωρούμε ότι είναι το σωστό», είπε, προσθέτοντας πως «το Ισραήλ μπορεί να αποτελέσει πρότυπο για πολλές άλλες χώρες».
Στο ίδιο μήκος κύματος και η Ιαπωνία, με τον πρωθυπουργό Σιγκέρου Ισίμπα να επικοινωνεί με τον Τραμπ για το θέμα και τον υπουργό Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ να δηλώνει πως ξεκινούν διαπραγματεύσεις «για την υλοποίηση του οράματος του προέδρου για μια νέα Χρυσή Εποχή Παγκόσμιου Εμπορίου».
Ακόμη και η Ευρωπαϊκή Ένωση άνοιξε τα χαρτιά της. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προσέφερε αμοιβαία κατάργηση δασμών σε βιομηχανικά αγαθά – μια πρόταση που ο Τραμπ επαίνεσε αλλά έκρινε «ανεπαρκή».
Η Κίνα ωστόσο κινείται σε εντελώς άλλη κατεύθυνση: αντίδραση και κλιμάκωση. Δευτέρα πρωί, το Πεκίνο απάντησε στους δασμούς 34% του Τραμπ με αντίστοιχη αύξηση 34%, οδηγώντας τον πρόεδρο των ΗΠΑ να απειλήσει με νέο πακέτο πρόσθετων δασμών έως και 50% αν δεν υπάρξει υπαναχώρηση.
Σκληρό πόκερ χωρίς υποχωρήσεις
«Η Κίνα επέλεξε την απομόνωση», δήλωσε ο Σκοτ Μπέσεντ στο Χ, υποστηρίζοντας ότι «πάνω από 50 χώρες έχουν ήδη ανταποκριθεί θετικά στη δράση του Τραμπ για ένα δικαιότερο, ευημερούν παγκόσμιο εμπορικό σύστημα».
Η απάντηση της Κίνας ήταν ευθεία και ξεκάθαρη: «Έχουμε τονίσει επανειλημμένως ότι η πίεση και οι απειλές δεν είναι ο σωστός τρόπος για να συνομιλήσετε μαζί μας», δήλωσε ο εκπρόσωπος της κινεζικής πρεσβείας Λιου Πενγκγιού.
Την ίδια στιγμή, οι αγορές «βούλιαζαν»: την προηγούμενη εβδομάδα οι βασικοί δείκτες των ΗΠΑ κατέγραψαν διψήφια πτώση, ενώ η Δευτέρα σημαδεύτηκε από πανικό και παραπληροφόρηση: μια ανάρτηση που ερμηνεύτηκε λανθασμένα ως πρόθεση του Τραμπ να καθυστερήσει κατά 90 ημέρες την εφαρμογή των δασμών οδήγησε τον S&P 500 σε άνοδο $2,4 τρισ. μέσα σε 10 λεπτά, για να χαθούν, πάλι, όλα όταν ο Λευκός Οίκος διέψευσε το σενάριο.
Ο ίδιος ο Τραμπ ήταν κατηγορηματικός: «Δεν εξετάζουμε καμία αναβολή. Προχωρούμε κανονικά. Έχουμε μόνο μία βολή προς αυτή την κατεύθυνση», ξεκαθάρισε τη Δευτέρα.
Υπάρχει κάποιο σχέδιο πίσω από το χάος;
Όσο ο Τραμπ τραβά το σκοινί, πολιτικοί και οικονομολόγοι διερωτώνται: πρόκειται για διαπραγματευτικό τέχνασμα ή για σχέδιο μακράς πνοής με στόχο τη μόνιμη αναδόμηση του παγκόσμιου εμπορίου;
Ο σύμβουλος του Τραμπ, Πίτερ Ναβάρο το έθεσε ξεκάθαρα μέσω άρθρου του στους Financial Times: «Αυτό δεν είναι διαπραγμάτευση. Οι ηγέτες που τώρα προσφέρονται να μειώσουν δασμούς, μετά από δεκαετίες εξαπάτησης, να ξέρουν: είμαστε μόνο στην αρχή».
Η θεωρία για το μυστικό σχέδιο του Τραμπ
Μία από τις θεωρίες που κυκλοφορούν αφορά μια ανεπίσημη συμφωνία μεταξύ του Τραμπ και κορυφαίων συμβούλων του – το λεγόμενο «Mar-a-Lago accord» – με στόχο να πιεστούν οι εμπορικοί εταίροι των ΗΠΑ να αποδυναμώσουν το δολάριο. Ένα πιο φτηνό δολάριο θα ενίσχυε τις αμερικανικές εξαγωγές και θα μείωνε την αξία των τεράστιων κινεζικών αποθεμάτων σε δολάρια.
Ο σύμβουλος Στίβεν Μίραν, στον οποίο αποδίδεται το σχέδιο, έχει επισήμως αρνηθεί πως αποτελεί κυβερνητική πολιτική, όμως το σενάριο παραμένει.
Και είναι μόνο μία από τις πολλές πιθανές εξηγήσεις για το χάος στις αγορές. Οι αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου επιμένουν να εκπέμπουν αντικρουόμενα μηνύματα: πότε παρουσιάζουν τους δασμούς ως μόνιμο μηχανισμό προστασίας της αμερικανικής βιομηχανίας και πότε ως προσωρινό εργαλείο πίεσης για νέες διμερείς συμφωνίες.
Και καθώς η Αμερική οδεύει προς το «σημείο μηδέν» των δασμών την Τετάρτη, όλοι – επενδυτές, ηγέτες και πολίτες – αναρωτιούνται: Είναι απλά μια μπλόφα ή το ξεκίνημα μιας νέας οικονομικής εποχής;
Πηγή: Protothema
