Ανδρέας Βιολάρης
Το ποδόσφαιρο είναι μια μικρογραφία της κοινωνίας, όπου συνήθως επικρατεί ο πιο δυνατός. Ο πιο πλούσιος. Αυτή η διαφορά… δύναμης αποτυπώνεται πολύ έντονα στα μεταγραφικά παράθυρα, όπου επικρατεί ο νόμος της ζούγκλας. Η φετινή μεταγραφική περίοδος δεν μπορεί να συγκριθεί με καμιά άλλη. Τα ποσά που ξοδεύτηκαν ήταν εξωφρενικά και διαλύθηκε κάθε προηγούμενο ρεκόρ στην ιστορία του ποδοσφαίρου.
Ο παγκόσμιος τζίρος για το καλοκαίρι του 2023 ξεπέρασε τα 7,5 δισ. ευρώ για την πώληση-αγορά περίπου 1.700 ποδοσφαιριστών, με την Premier League να κάνει επίδειξη δύναμης στο μεταγραφικό παζάρι. Οι Άγγλοι ξόδεψαν το 1/3 του συνολικού ποσού και σχεδόν τα τριπλάσια από τη δεύτερη χώρα, που δεν είναι άλλη από την Σαουδική Αραβία! Η αγγλική λίγκα δημιούργησε νέο ρεκόρ δαπανώντας €2,43 δισ. (για 295 παίκτες), ποσό που αντιστοιχεί στο 32% του συνολικού τζίρου και στο 48% των χρημάτων που ξόδεψαν οι ομάδες των Τοp5 πρωταθλημάτων στον κόσμο.
Μόνο την τελευταία μέρα των μεταγραφών, οι σύλλογοι της Premier League ξόδεψαν €298,5 εκατομμύρια. Εάν, μάλιστα, συνυπολογίσουμε και τα χρήματα που έδωσαν τον περασμένο Ιανουάριο τότε το συνολικό ποσό που δαπάνησαν μέσα στο 2023 ανέρχεται €3,72 δισ.! Στη 2η θέση είναι οι Σαουδάραβες (€896 εκ.) και ακολουθούν Ιταλία (€794 εκ.), Γερμανία (€696 εκ.), Γαλλία (€691 εκ.) και Ισπανία (€398 εκ).
Οι… «κλέφτες» Άγγλοι
Οι ομάδες της Σαουδικής Αραβίας τάραξαν τα νερά στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο, άλλαξαν τις ισορροπίες και φυσικά προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις, κυρίως από τις ομάδες της Αγγλίας. Η Premier League νιώθει ότι απειλείται η πρωτοκαθεδρία της στο μεταγραφικό παζάρι, αφού κάποιοι από τους κορυφαίους παίκτες στον κόσμο μετακομίζουν στη χώρα του Αραβικού Κόλπου. Τι να πουν όμως και οι υπόλοιπες μεγάλες δυνάμεις της Ευρώπης για τους Άγγλους;
Η μεγάλη ηττημένη του φετινού καλοκαιρού ήταν χωρίς αμφιβολία η Ισπανία. Η μεγαλύτερη ποδοσφαιρική δύναμη της Ευρώπης την τελευταία 20ετία, κατάντησε ο φτωχός συγγενής μεταξύ «μεγάλων». Διαχρονικά, οι ισπανικές ομάδες κατείχαν ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της παγκόσμιας μεταγραφικής πίτας. Την τελευταία πενταετία ξόδευαν κατά μέσο όρο το 18,5% του παγκόσμιου τζίρου, ποσοστό που φέτος κατρακύλησε στο 4%!
Σε πρόσφατη δημόσια τοποθέτησή του, ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Χαβιέρ Τέμπας άνοιξε πυρ κατά των Άγγλων, χαρακτηρίζοντάς τους κλέφτες και απατεώνες! Κατηγόρησε τους ιδιοκτήτες συλλόγων της Premier League για «οικονομικό ντομπάρισμα με αμφιλεγόμενης προέλευσης χρήματα», με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένα «ασταθές και μη βιώσιμο οικονομικό μοντέλο», το οποίο δεν μπορούν να ακολουθήσουν τα υπόλοιπα μεγάλα πρωταθλήματα. Επίσης, ζήτησε από την UEFA να εισαγάγει νέους κανόνες με σκοπό να περιοριστεί η «εξαπάτηση» στην Αγγλία, τοποθετώντας πλαφόν στα ποσά που μπορούν να επενδύουν, αλλά και αυστηρότερες κυρώσεις σε όσους παραβιάζουν τους κανονισμούς.
Τα πιο πάνω περιέχουν αλήθειες, σε καμιά όμως περίπτωση δεν παρουσιάζουν όλη την πραγματικότητα, αλλά και τις ευθύνες του ισπανικού ποδοσφαίρου. Μπορεί οι ευρωπαϊκές κούπες να συνεχίζουν να καταλήγουν στις τροπαιοθήκες ομάδων της ιβηρικής χώρας, ωστόσο, σε όσους παρακολουθούν επιστάμενα και διαχρονικά το πρωτάθλημα είναι ευδιάκριτη η πτώση στην ποιότητα και αυτό δεν οφείλεται μόνο στην αποχώρηση των Μέσι και Ρονάλντο.
Οι πολυδάπανες μεταγραφές και η κακοδιαχείριση των προηγούμενων δεκαετιών σε συνάρτηση με τις καταστροφικές συνέπειες του Covid-19, δημιούργησαν χρέη δισεκατομμυρίων με αποτέλεσμα η κυβέρνηση και οι ποδοσφαιρικές αρχές της χώρας να λάβουν αυστηρά μέτρα. Εφάρμοσαν νέους κανονισμούς και πολύ αυστηρούς ελέγχους με σκοπό να γίνει διαχειρίσιμη η κατάσταση και το χρέος βιώσιμο. Επιπρόσθετα, η La Liga αναγκάστηκε να προχωρήσει στον δανεισμό περίπου €2 δισ. από ιδιωτική εταιρία (CVC Capital Partners), με αντάλλαγμα την παραχώρηση του 8,2% της εμπορευματοποίησης των αγώνων και του brand name του πρωταθλήματος για τα επόμενα 50 χρόνια.
Από δανειστές... ιδιοκτήτες
Τα ίδια και χειρότερα ισχύουν και στην Ιταλία, όπου και εκεί τα χρέη είναι θεόρατα και οι εκτιμήσεις των ειδικών αναφέρουν πως η οικονομική κρίση στο ποδόσφαιρο της χώρας θα μεγαλώσει τα επόμενα χρόνια. Οι δυσοίωνες προβλέψεις βασίζονται στην αβεβαιότητα που υπάρχει για την επόμενη μέρα της ολοκλήρωσης του τριετούς τηλεοπτικού συμβολαίου με το Sky Italia (2021-‘24). Οι πιο πρόσφατες διαπραγματεύσεις της Serie A για τα δικαιώματα της πενταετίας 2024-‘29, με δίκτυα όπως DAZN, Mediaset και Sky έχουν μπει στον πάγο και η διοργανώτρια αρχή εξετάζει ακόμα και το ενδεχόμενο να ξεκινήσει δική της πλατφόρμα μετάδοσης αγώνων χωρίς μεσάζοντες.
Τα πράγματα είναι ήδη τραγικά στο ιταλικό ποδόσφαιρο και οι κορυφαίοι σύλλογοι χρωστάνε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η φιναλίστ του τελευταίου Champions League, Ίντερ. Οι Κινέζοι ιδιοκτήτες της δανείστηκαν €275 εκ., ποσό που δεν κατάφεραν να αποπληρώσουν λόγω των περιορισμών για απόσυρση κεφαλαίου από την Κίνα, αλλά και της πανδημίας. Μη έχοντας άλλη διέξοδο, δανείστηκαν και πάλι, αυτή τη φορά από την αμερικανικό κολοσσό Oaktree Capital, με επιτόκιο στα 10%, ενώ αναγκάστηκαν να πουλήσουν έναντι μεγάλων ποσών σημαντικούς παίκτες όπως οι Λουκάκου και Χακίμι. Σε περίπτωση που το εν λόγω δάνειο δεν αποπληρωθεί μέσα στο 2024, τότε η Ίντερ θα καταλήξει στα χέρια των δανειστών της, δηλαδή της Oaktree! Ό,τι ακριβώς έγινε και με τον άλλο μεγάλο σύλλογο του Μιλάνου πριν από μια πενταετία.
Το 2017 o Κινέζος επιχειρηματίας Λι Γιονγκ Χονγκ αγόρασε την Μίλαν από τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι έναντι €740 εκ., με τα €300 εκ. να είναι δάνειο από την εταιρεία Elliott. Ποσό που δεσμεύτηκε να αποπληρώσει εντός 12 μηνών, αλλά απέτυχε. Ως αποτέλεσμα, ένα από τα μεγαλύτερα κλαμπ στον κόσμο κατέληξε τα χέρια ενός σχετικά μικρού και άσημου fund της Wall Street, χωρίς την παραμικρή εμπειρία στη διαχείριση ποδοσφαιρικού συλλόγου!
The... Lionel Messi effect
Κεντρικό σημείο αναφοράς στη φετινή μεταγραφική περίοδο δεν ήταν άλλο από την απόφαση του Λιονέλ Μέσι να μετακομίσει στο Μαϊάμι. Ο Αργεντινός σούπερ σταρ δεν ακολούθησε τον δρόμο που άνοιξε ο Κριστιάνο Ρονάλντο, όπως έκαναν και άλλα μεγάλα αστέρια του παγκόσμιου ποδοσφαίρου, αλλά προτίμησε να χαράξει τη δική του πορεία. Τα όσα πέτυχε στις πρώτες εβδομάδες παρουσίας του στο MLS ήταν εξωπραγματικά, ακόμα και για τον ίσως κορυφαίο ποδοσφαιριστή που περπάτησε σε αυτό τον πλανήτη. Σε σύνολο 11 αγώνων πέτυχε ισάριθμα γκολ, οδήγησε την Ίντερ στον πρώτο τίτλο της ιστορία της (League Cup), αλλά και στην παρθενική της παρουσία σε τελικό του U.S. Open Cup (27 Σεπτέμβρίου ο αγώνας), ενώ δημιούργησε νέες ρεκόρ-συνήθειες στον «υποτιμημένο» κόσμο του… soccer.
Στις πρώτες 24 ώρες παρουσίας του στο Μαϊάμι, η Ίντερ πώλησε τις περισσότερες φανέλες που διατέθηκαν ποτέ από οποιονδήποτε αθλητή στην ιστορία του παγκόσμιου αθλητισμού (σ.σ. το ρεκόρ κατείχε ο Ρονάλντο όταν επέστρεψε στο Μάντσεστερ το 2021 και προηγουμένως ο Λεμπρόν Τζέιμς όταν μετακόμισε στους Λέικερς). Η χρηματιστηριακή αξία του συλλόγου εκτοξεύτηκε μέσα σε λίγες ώρες και εκτιμάται πως θα πάει από τα $600 εκ. τα $2 δισ.! Το ντεμπούτο του στις ΗΠΑ ήταν το παιχνίδι με τις περισσότερες προβολές στην ιστορία του MLS, ενώ η Apple TV είδε τους συνδρομητές του «MLS Season Pass» να αυξάνονται μέσα σε ένα βράδυ από 124.000 σε 288.000! Η αύξηση στις τιμές των εισιτηρίων του πρωταθλήματος ανέβηκε κατά 558% (!) και ταυτόχρονα δημιουργήθηκε νέο ρεκόρ sold out αγώνων στην ιστορία της διοργάνωσης!
Τα πιο πάνω είναι μόνο μερικά από τα –αγωνιστικά και μη– κατορθώματα του… «Μίδα» Μέσι στις ΗΠΑ, τα οποία εκτόξευσαν τη δημοφιλία του αθλήματος στη χώρα και βοήθησε να δημιουργηθεί μια νέα βάση οπαδών, ενώ χιλιάδες αγόρια και κορίτσια έχουν εγγραφεί σε ποδοσφαιρικές ακαδημίες σε όλη τη χώρα! Και όλα αυτά μόλις σε δύο μήνες παρουσίας του στις ΗΠΑ.
